محبوبترینها
از کجا بفهمیم قاشق چنگال اصل است | قاشق چنگال تقلبی نخرید!
با چاپ روی وسایل یک کسب و کار پرسود بسازید
قیمت دیگ بخار و تولیدکننده اصلی دیگ بخار
معروف‌ترین هدیه و سوغاتی یزد مشخص شد!
آشنایی با انواع دوربین مداربسته ضد آب
پرداخت اینترنتی قبوض ساختمان (پرداخت قبض گاز، برق و آب)
بهترین دوره آموزش سئو محتوا در سال 1403 با نام طوفان ۱۴۰۳ در فروردین ماه شروع می شود
یک صرافی ارز دیجیتال چه امکاناتی باید داشته باشد؟
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
جراحی و درمان ریشه دندان عفونی با خانم دکتر صفوراامامی
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1799624546
برکت در فرهنگ اسلامی
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
برکت در فرهنگ اسلامی نويسنده: حسن نجفی امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) فرمود: بالعدل تتضاعف البرکات. (1) با دادگری ، برکت ها دو چندان می شود. انسان و برکت خداوند که خیر و برکت محض است، از سر عشق و لطف، جهان را آفرید. سپس در این طبیعت زیبا، انسان را آفرید و این آفرینش را به خود تبریک گفت: فتبارک الله احسن الخالقین. (مؤمنون: 14) آن گاه خطاب به انسان فرمود: آنچه را در زمین است، برای تو آفریده ام. تو را ای خلاصه جهان هستی! برای خودم و عبادتم آفریدم، (2) عبادتی که تو را به یقین، رهنمون سازد (3) تا در کنار آن یقین ، فقط مرا ببینی و در کنار دریافت این حقیقت ، تمام خیر و برکت را دریابی. در نگاه انسان اندیشمند، جهان جلوه ای از آن وجود پر خیرو برکت است و انسان برای بهره مندی از این همه لطف ها آفریده شده و همه اینها در پناه عشق الهی تحقق یافته است. انسان در پناه این نعمت بزرگ الهی، مختار و آزاد آفریده شد تا از این فرصت استثنایی استفاده کند و ابدیت و خیر و برکت همیشگی به دست آورد. بر همین اساس است که فرموده اند: ارزش انسان ، بهشت است. پس انسان نباید خود را به کم تر از آن بفروشد. (4) مؤمن می خواهد از همه این نعمت ها و فرصت ها کمال استفاده را ببرد. تا به برکت عنایت حضرت حق، به خیر ابدی برسد. بحث برکت ، نگاهی به چگونگی استفاده از این نعمت ها و فرصت ها است؛ زیرا برکت یعنی فراوانی نعمت و افزایش خوبی ها. انسان به حکم فطرت و خرد خویش دوست دارد از چیزهای خوب و رشد یافته استفاده کند و به رشد و کمال مطلوب و پایدار در همه جنبه ها برسد. برکت و خیر و فراوانی چنان ارزشمند است که گفته اند آن را از خدا برای همدیگر بخواهید. تبریک گفتن که کار پسندیده ای است، نمونه روشن این رهنمود است؛ زیرا تبریک؛ یعنی درخواست و دعای خیر و خوبی و فراوانی آن برای دیگران. اگر شب قدر را شب مبارک نامیده اند، به همین مناسبت است؛ زیرا شب قدر، شبی است که به گفته ی قرآن مجید از هزار ماه بهتر است. «لیلة القدر خیر من الف شهر». هزارماه؛ یعنی چیزی حدود 80 سال و این؛ یعنی عمر آدمی. بنابراین، فهم معنای برکت و شناخت مصداق آن و عوامل برکت زا برای یک انسان مؤمن و حسابگر بسیار مهم است. وقتی انسان، عوامل برکت زا را بشناسد و بداند چه چیزی می تواند خیر و خوبی را در نهاد فرد، خانواده و جامعه ایجاد کند، برای فراهم آوردن بستر مناسب جهت تحقق آنها می کوشد.هرگاه انسان مؤمن در مسیر اطاعت خدا حرکت کند، خداوند مهربان به زندگی و کار او رشد خاصی می بخشد. در روایات و سخنان معصومین (علیهم السلام) از این مسئله به نام برکت یاد شده است. در برخى روايات‌ِ پيامبر اكرم(صلی الله علیه واله) و اهل بيت (علیهم السلام)، سخن از بركت بسط يافته است و اهميت آن به حدي است كه بركت يكى از سپاهيان 75نفري عقل محسوب شده است (مجلسى، 1/110-111)در تداول امروز فارسى زبانان، بركت به معناي بسياري نعمت و فزونى در خير است. در فرهنگ و ادب فارسى، «بركت» و واژه‌هاي هم خانواده و مركبى كه از آن ساخته شده، مانند بارك الله، تبرك و مبارك، فراوان به كار رفته است و مثلهايى نيز مشتمل بر اين واژه‌ها در ميان مردم رايج بوده و هست ( فرهنگ دهخدا) همچنين كلمات «تبريك» و «مبارك» در قالب عبارتها و جمله‌هاي گوناگون در مراسم شادي و جشنهاي موفقيت و پيروزي عموماً به كار مى‌رود. گفتنى است كه برخى از مصاديق شايع نعم الهى، چون نان و نمك، در ميان مردم به عنوان نماد بركت شناخته شده‌اند.واژه برکت در قرآن مجید راغب اصفهانی در مفردات الفاظ القرآن درباره برکت می نویسد: « برکت » از کلمه «برک» گرفته شده است و « برک» به معنای « سینه شتر» است، هرچند در غیر این معنا هم به کار رفته است. عرب وقتی می گوید: « برک البعیر»، مقصودش این است که شتر، سینه خود را به زمین زد و این حالت شتر همراه با قرار گرفتن و ثابت شدن شتر بر روی زمین است. پس این واژه معنای ثبوت، لزوم و پایداری را هم می رساند. بر این اساس، وقتی می گویند: «ایترکوا فی الحرب» به این معناست که در جنگ وجدال ثابت قدم و محکم ماندند و تزلزلی به خود راه ندادند. به همین مناسبت، مکانی را که مردان دلیر جنگی در آن موضع می گیرند، «برکاء» و «برکاؤالحرب» می نامند. او نيز مى نويسد: «به آنچه كه خير و فايده الهى در آن ثبوت و استقرار داشته باشد مبارك گفته مى شود»با توجه به کاربردهای واژه برکت و واژه های هم خانواده آن، ثبوت و ماندگاری خیر و خوبی در هرچیزی را برکت می نامند. حضرت حق تبارک و تعالی فرموده است: لفتحنا علیهم برکات من السماء و الأرض. (اعراف: 96) به یقین، برکاتی از آسمان و زمین برایشان می گشودیم. اگر برکات را به آسمان و زمین نسبت داده، به دلیل آن است که خیر و خوبی در آسمان و زمین مستقر است، همانند آبی که در برکه استقرار یافته است. بنابراین، مبارک چیزی است که در آن خیر و خوبی ثابت شده باشد. خداوند، قرآن مجید را کتابی مبارک و ذکری مبارک معرفی می کند: و هذا کتاب انزلناه مبارک فاتبعوه و اتقوا لعلکم ترحمون. (انعام: 155) و این، خجسته (ومبارک) کتابی است که ما آن را نازل کردیم. پس از آن پیروی کنید و پرهیزکار باشید. باشد که مورد رحمت قرار گیرید. از آنجا که خیرات الهی به شکلی صادر می شود که ممکن است قابل درک حسی نباشد؛ یعنی قابل شمارش و اندازه گیری نباشد، هرچیزی که نوعی افزایش غیرمحسوس در آن آشکار شود، می گویند این چیز مبارک و پرخیری است. آن روایتی که می فرماید: «لاینقص مال من صدقة» اشاره به همین معنا دارد، نه کاهش ظاهری و محسوس. بعضی از افراد نادان و زیان کار می گفتند: «اگر با صدقه دادن مال به کاستی نمی گراید، حاکم بین ما و شما ترازو باشد؛ یعنی بروید ترازو بیاورید و مالی را که مقداری از آن صدقه داده شده است، وزن کنیم تا بنگریم حق با کیست؟ آیا با صدقه از وزن مال کاسته نمی شود. این گونه افراد انسان های کوردلی هستند که می خواهند معانی و حقایق را همانند سنگ و کلوخ با ترازوی ظاهری بسنجند.» (5) پس برکت به معنای خوبی و خیری است که در چیزی مستقر گشته است و معمولا از آن دجدا نمی شود. برکت، آن ویژگی است که می تواند در هر چیزی آشکار گردد. ممکن است این صفت در جماد یا گیاه یا حیوانی بروز کند یا غذا و خوراکی به این صفت متصف گردد. عمر و وقت آدمی، نسل و فرزندان آدمی ممکن است پربرکت شوند. کار، عبادت، ذکر، گفت و گو، جلسه و نشست، میهمانی، ازدواج و مانند آن می توانند بابرکت شوند. علامه طباطبایی در تفسیر المیزان، سخنان راغب اصفهانی را نقل می کند و در ادامه می نویسد: «برکت به معنای خیری است که در چیزی مستقر گشته و لازمه آن شده باشد، مانند برکت در نسل که به معنای فراوانی اعقاب یا بقای نام و دودمان است و برکت در غذا که به معنای سیر کردن مردم بیشتری است و برکت در وقت که به معنای گنجایش داشتن برای انجام کاری است که آن مقدار وقت، معمولا گنجایش انجام چنین کاری را ندارد. چیزی که هست، از آنجا که غض از دین تنها و تانها سعادت معنوی یا حسی منتهی به معنوی است، مقصود از برکت در زبان دین، آن چیزی است که در آن خیر معنوی یا خیر مادی منتهی به معنوی باشد؛ مانند آن دعایی که ملائکه در حق ابراهیم (علیه السلام) کرده و گفتند: «رحمة الله و برکاته علیکم اهل البیت» که مراد از آن، برکت معنوی مانند دین و قرب خدا و دیگر خیرات گوناگون معنوی و نیز برکت حسی مانند مال و کثرت و بقای نسل و دودمان و دیگر خیرات مادی است که برگشت آن به معنویات باشد... البته نباید پنداشت که در نزول برکت الهی بر چیزی منافات با عمل دیگر عوامل دارد؛ زیرا... معنای اینکه خداوند اراده کرده که فلان چیز دارای برکت و خیر کثیر باشد، این نیست که اثر اسباب و علل مقتضی را ابطال کند؛ برای اینکه اراده خداوند، سببی است در طول دیگر علل و اسباب نه در عرض آن. مثلا اگرمی گوییم: خداوند فلان طعام را برکت داده، معنایش این نیست که علل و اسبابی را که در آن طعام و در مزاج خورنده آن است، همه را ابطال کرده و اثر شفا یا نورانیت را از پیش خود در آن قرار داده، بلکه معنایش این است که اسباب مختلفی را که در این میان است، طوری ردیف کرده و ترتیب داده که همان اسباب، نتیجه مطلوب را از خوردن آن غذا به دست می دهند. یا باعث می شود که فلان مال ضایع نگردد یا دزد آن را به سرقت نمی برد». لفظ برکت از الفاظی است که در زبان دین، بیار (به کار رفته) است. از آن جمله در آیات قرآنی و همچنین در موارد بسیاری در اخبار و احادیث و نیز در تورات و انجیل در مواردی که عطیه های الهی را به انبیا و همچنین عطیه کهنه را به دیگران نقل می کند. حتی در تورات، برکت را مانند سنتی جاری گرفته است. از آنچه گذشت، بطلان رأی منکرین برکت به خوبی روشن گردید. ادعای آنان این بود که اثری که اسباب طبیعی در اشیا باقی می گذارند، جایی برای اثر کردن هیچ سبب دیگر نمی گذارد و خلاصه چیزی به نام برکت یا هر اسم دیگر نیست که اثر اسباب طبیعی را در اشیا باطل و خود در آن اثر کند. غافل از اینکه سببیت خدای تعالی و برکت او در طول دیگر اسباب است، نه درعرض آن تاکار تأثیر آن به مزاحمت با دیگر اسباب و ابطال آثار آنها بکشد». (6) پدیده های با برکت (مبارک) در قرآن در قرآن و سنت، پدیدهایی به برکت یاد شده اند. توجه به این پدیده های مبارک و تأمل در خیر و برکت آنان عبرت انگیز است. نمونه هایی از آنها عبارتند از: 1- زمین زمین، موجود پر خیرو برکتی است که منشأ موجودات است. گیاهان، حیوانات و انسان از زمین نشئت می گیرند و زمین با تمام سخاوت به هممه موجودات جای می دهد و نیازمندی های آن را تأمین می کند. انگار زمین همانند سفره گشوده ای است که همه موجودات بر سر این سفره نشسته و از خوان نعمت آن بهره مند می شوند. خداوند متعال، زمین را مبارک معرفی می کند و می فرماید: او در زمین کوه های استوار قرار داد و برکاتی در آن آفرید و مواد غذایی آن را مقدر فرمود؛ یعنی مواد خوراکی آن را در چهار روز اندازه گیری کرد که برای خوانندگان، درست و متناسب با نیازهایشان است. (فصلت:10) در آیه یاد شده، جمله «وجعل فیها رواسی من فوقها و بارک فیها» آمده است. مفسران گفته اند مقصود از«بارک فیها» اشاره به معادن و منابع زیرزمینی و روی زمینی، درختان، نهرها، منابع آب و غیره است که همه اینها مایه برکت و مورد استفاده همه موجودات زمین است. (7) 2- مکان وحی قرآن مجید، بعضی مکان ها را دارای خیر زیادی معرفی می کندو به عبارت دیگر، آنها را مبارک می نامد. حضرت حق تبارک و تعالی، مکانی را که به حضرت موسی (علیه السلام) وحی شده است، مبارک می داند. جایگاهی که در آن انسان به پیامبری برگزیده می شود، نقطه شروع حرکتی سازنده است. بنابراین، جایگاه پربرکتی است. خداوند در جایگاه پربرکت، خود را چنین معرفی می کند: ای موسی! منم، من؛ خداوند، پروردگار جهانیان. (قصص: 30) 3- قرآن مجید قرآن؛ معجزه جاویدان پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و دلیل حقانیت اسلام، کتاب پربرکتی است؛ چون در بردارنده خوبی های فراوان و مایه هدایت بشر در تمام زمان ها و مکان ها است. خداوند می فرماید: و هذا کتاب انزلناه مبارک. (انعام: 92) و این خجسته کتابی است که ما آن را فرو فرستادیم. البته کسانی از این برکت بهره مند می شوند که وارد این گلستان شوند و در آیات آن بیندیشند: لیدبروا آیاته و لیتذکر و اولو الالباب. (ص:29) تا درباره آیات آن بیندیشند و خردمندان پند گیرند. فاتبعوه. (انعام: 155) پس، از آن پیروی کنید. 4- کعبه کعبه، خانه مردم و خانه خدا و عامل هدایت انسان ها است. عامل اجتماع و حل مشکلات مسلمانان و بشریت و عامل وحدت مسلمانان معرفی می شود، کعبه، خانه توحید، خانه اجتماع و خانه هدایت است و همه اینها نشان از برکت و خیرات است. عن أبی عبدالله ـ علیه السلام ـ قال: «لایزال الدّین قائماً ما قامت الكعبة».(وسایل الشیعه، ج 8، ص 21) «مادامی كه كعبه پابرجاست دین خدا پاینده و استوار می ماند.»گرچه خداوند تعالی در برخی از آیات، احترام سرزمین مكه را از «كعبه» می داند امّا در جای دیگر بطور تلویحی می فرماید: ارزش این سرزمین به وجود مبارك پیغمبر ـ صلّی اللّه علیه و آله ـ است وگرنه كعبه از آن جهت كه از سنگ و گل تشكیل شد، از آنچنان مقام منیعی برخوردار نبود و سود و زیانی ندارد. قرآن كریم در این زمینه می فرماید: «لااُقْسِمُ بِهذا الْبَلَد وَ أَنْتَ حِلٌّ بِهذا الْبَلَد» (بلد1); یعنی اگر به مكه قسم یاد می شود، به احترام تو است ای پیامبر5- پیامبران و رسولان الهی حضرت عیسی (علیه السلام) می فرماید: و جعلنی مبارکا این ما کنت .... (مریم: 31) و هرجا که باشم، مرا با برکت ساخته است. پیامبران و رسولان الهی، مایه خیر و برکت برای جوامع بشری بودند و هستند و تا قیام قیامت، وجود پیامبران، به ویژه حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) همانند چراغی فروزان، بشریت را به سوی خوبی ها و سعادت ها رهنمون می سازد و این؛ یعنی خیرثابت و همیشگی و خوبی و زیبایی. برکت در روایات پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه اطهار (علیهم السلام) به عنوان راهنمایان بشر، دوست دارند بشر از دنیا، عمر و جوانی خود استفاده کند. به همین دلیل، مصداق های برکت را به انسان معرفی کرده و عواملی را که می تواند سبب برکت بیشتر یا کاهش آن شود، به انسان نشان داده اند. بنابراین، هم متقضی برکت را معرفی کرده و هم موانع آن را تا انسان در پناه این شناخت و معرفت، به دنبال اسباب خیر و برکت حرکت کند و موانع برکت را از سر راه بردارد. پدیده های مبارک در روایات 1- زمان بعضی از یمان ها از نظر قرآن و اهل بیت (علیهم السلام) از جایگاه ویژه ای برخوردارند. واژه «ایام الله» می تواند رهنمودی به همین معنا باشد. از دیدگاه عقل، امروز با فردا هیچ تفاوتی ندارد. شنبه با جمعه فرقی ندارد و همین طور رمضان با شوال. از دیدگاه روایات، بعضی ساعت ها و روزها و ماه ها با دیگر ساعت ها و روزها و ماه ها تفاوت دارند. برای نمونه، سحرها، پیش از طلوع آفتاب، مابین الطلوعین و اوقات نماز، زمان هایی هستند که برکت و خیر خاصی دارند. امام باقر (علیه السلام) در روایتی می فرماید: به درستی که خدای عزوجل از بندگانش مؤمنش، هر بنده بسیار دعا کننده را دوست می دارد. پس بر شما باد در سحرها تا طلوع خورشید دعها کنید؛ زرا این وقت، ساعتی است که در آن درهای آسمان باز می شود و روزی در آن ساعت تقسیم می گردد و خواسته های بزرگ در آن ساعت برآورده می شود.(8) از میان روزها و شب های هفته، از روز و شب جمعه به نیکی یاد شده است. در روایت دیگری از امام صادق (علیه السلام) می خوانیم: خداوند تبارک و تعالی در هر شب جمعه از اول شب تا آخر آن ندا می کند: آیا بنده مؤمنی نیست که مرا به خاطر آخرت و دنیایش، پیش از طلوع فجر بخواند تا من اجابتش کنم. آیا بنده مؤمنی نیست که پیش از طلوع فجر به سوی من بازگردد و از گناهانش توبه کند و من اجابتش کنم و توبه او را بپذیرم. آیا بنده مؤمنی نیست که رزقش بر او سخت شده باشد. آن گاه پیش از طلوع فجر از من درخواست زیادی کند. سپس من روزی او را برایش وسعت بخشم... . (9) بعضی از روزهای سال برای بشریت و مسلمانان مایه برکت است، مثل: روز مبعث که از پربرکت ترین روزهای دنیا است؛ چون خداوند در این روز، انسان کاملی را با برنامه ای کامل برای هدایت بشریت برانگیخت. از میان روزها، روز عیدفطر، عبد قربان، عید غدیرخم و از میان ماه های سال، ماه مبارک رمضان نیز سرشار از خیر و برکت است. در روایتی که به «خطبه شعبانیه» معروف است، پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) درباره ماه رمضان می فرماید: ای مردم، ماه خدا، رمضان با برکت و رحمت و آمرزش به سوی شما آمده است. رمضان نزد خدا از بهترین ماه هاست. روزهایش از برترین روزها و شب هایش از برترین شب ها و ساعت های آن از بهترین ساعت هاست. ماهی است که در آن به میهمانی خدا فراخوانده شده اید و از اهل کرامت الهی قرار داده شده اید. نفس های شما تسبیح و خواب شما در این ماه عبادت است و کارهای شما مقبول درگاه الهی است و دعاهای شما مستجاب است. (10) 2- مکان به جز مکان های وحی و کعبه، مکان های دیگری مثل: سرزمین نمع، مدینةالرسول، مشاهد شریفه: مثل حرام امام حسین (علیه السلام)، حرم حضرت ابوالفضل (علیه السلام)، حرم حضرت امیرمؤمنالن علی (علیه السلام) و... نیز مکان های پربرکت هستند. در روایات به مسجد به عنوان مکان پربرکت، توجه خحاصی شده و نام بعضی مسجدها هم به صراحت آمده است. در روایتی از رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) می خوانیم: نماز در مسجد الحرام برابر با یک میلیون نماز است و نماز در مسجد مدینه برابری می کند با صد هزار نماز و نماز در مسجد بیت المقدس مساوی با صدهزار نماز است و نماز در مسجد اعظم صد نماز به شمار می رود. و نماز در مسجد قبیله برابر است با بیست و پنج نماز و نماز در مسجد بازار مساوی است با دوازده نماز و نماز آدمی در خانه خودش که به تنهایی می خواند، یک نماز شمرده می شود. (11) مسجد از چنان جایگاهی برخوردار است که گاهی در روایات در کنار عالم و حتی قرآن کریم ذکر شده است. در روایت مشهوری از امام صادق (علیه السلام) می خوانیم: سه کس هستند که به خداوند عزوجل شکایت می کنند: مسجد خرابی که اهلش در آن نماز نمی خوانند و دانشمندی که میان نادانان است و قرآنی که غبار آن را گرفته است و خوانده نمی شود.(12) حدیث بسیار زیبایی از امیرمؤمنان علی (علیه السلام) درباره برکت های مسجد وارد شده است: هر کس با مسجد ارتباط داشته باشد و در آن حضور یابد و آمد و شد داشته باشد، یکی از هشت چیز به او می رسد: 1- دوستی که در راه خداوند عزوجل سودمند است.2- دانش سودمند و فراگیر. 3- نشانه و آیه ای محکم (اعتقادات محکم). 4- رحمت مورد نظر. 5- سخنی که او را از پستی و زبونی برگرداند. 6- شنیدن سخنی که او را به سوی هدایت راهنمایی کند. 7- ترک گناه از روی خشیت و احترام خداوند. 8- ترک گناه از روی حیا و آزرم.(13)3- برخی انسان ها الف- شیعه در روایات از انسان های مؤمن و معتقد به ولایت امیرمؤمنان علی (علیه السلام) به عنوان انسان هایی با برکت نام برده شده است. در روایتی، امیرمؤمنان علی (علیه السلام) از شیعه خود تعریف می کند، از جمله می فرماید:شیعه مایه برکت برای همه افرادی است که در کنار او زندگی می کنند.(14) و در روایت دیگری از امام باقر (علیه السلام) آمده است: مؤمن برای مؤمن، برکت است. (15) فرزند صالح: داشتن فرزندان صالح، از مظاهر خير و برکت است. امام باقر عليهالسلام درباره خيرآوري فرزند ميگويد: «هيچ فرزندي بر عبدالمطلب هديه نشد که برکتش از علي عليهالسلام بيشتر باشد؛ مگر پيامبر خدا صلياللهعليهوآله.»ب- دختر دختر، پیش از اسلام، جایگه مناسبی نداشت. اسلام با ظهور خود، به دختران و زن، هویت الهی بخشید و زن به عنوان آیه الهی معرفی شد: و من آیاته خلق لکم من انفسکم ازواجا. (روم: 21) از نشانه های او اینکه از [نوع] خودتان همسرانی برای شما آفرید. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرموده است: هیچ خانه ای نیست که در آن دخترانی باشند مگر آنکه در هر روز، دوازده خیر و برکت از آسمان به آن خانه نازل شود و زیارت فرشتگان الهی از آن خانه قطع نمی شود و برای پدر آن دختران، هر شبانه روز، عبادت یک سال نوشته می شود. (16) 4- حیوانات و چهارپایان گل و گیاه، پرنده و چرنده، همه خیر هستند وزیبا، ولی در روایات به بعضی حیوانات اشاره خاص شده است، مثل: خروس، گوسفند، میش و گاو.در روایتی آمده است که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به عمه خود فرمود: چرا برای خانه خود برکت تهیه نمی کنی؟ او به حضرت عرض کرد: ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) برکت چیست؟ حضرت فرمود: گوسفندی شیرده. پس هرکس در خانه اش گوسفندی شیرده داشته باشد یا میش و گاوی که دوشیده شوند و شیر بدهند، پس همه اینها برکت هستند.(17) بعضی درختان مانند: زیتون؛ بعضی غذاها مانند: نان، شیر گوشت و شیر مادر؛ بعضی آیات قرآن کریم مانند: آیةالکرسی؛ بعضی رفتارهای اجتماعی مثل: دوری از تفرقه، جمع شدن بر گرد حق و حقیقت، قناعت پیشه کردن، رفاقت و مدارا با مردم، مایه برکت معرفی شده است. جلوه هایی از برکت 1- تقوا و برکت از نکته های عمیق و بلندی که قرآن کریم به آن اشاره دارد و مخصوص این کتاب آسمانی است، بیان رابطه اعمال انسان و طبیعت اطراف او است. از دیدگاه این کتاب آسمانی، کردار آدمی در عملکرد زمین و زمان می تواند مؤثر باشد. خداوند در قرآن کریم می فرماید: و اگر مردم شهرها ایمان آورده و به تقوا گراییده بودند، به یقین، برکاتی از آسمان و زمین بر ایشان می گشودیم، ولی تکذیب کردند. پس به (کیفر) دستاوردشان (گریبان) آنان را گرفتیم. (اعراف: 96) قرآن مجید با صراحت کامل می فرماید: هر امتی از امت های گذشته اگر دچار بدبختی و هلاکت شده اند، نتیجه کردار خودشان بوده است. اگر خیر و برکت از جامعه آنها رخت بربسته است، به خاطر گناه و زشتی رفتار خودشان بوده است. بنابراین، می فرماید: اگر امت های گذشته که به واسطه عناد و انکار خود هلاک شدند، ایمان می آورند و پیامبران را تصدیق می کردند و تقوای الهی را پیشه می کردند و از شرک و گناه دوری می جستند، هر آینه، ما برکت و خیرات آسمانی و زمین را بر روز آنها می گشودیم. مفسران می نویسند مقصود از برکت های آسمانی، همان نزول باران است و مقصود از برکت های زمینی، رشد گیاهان و میوه هاس است. هرچند بعضی گفته اند مقصود از برکت های آسمانی، اجابت دعاها و مقصود از برکت های زمینی، دست یابی آسان به خواسته ها است. (18)به هر حال، بعضی از امت های گذشته، وحی و نبوت را تکذیب کردند و به مخالفت با رسولان پرداختند که خداوند می فرماید ما گریبان این نوع امت ها را می گیریم. 2- عدالت و برکت گسترش عدالت در جامعه، یکی از اهداف اجتماعی فرستادگان الهی است. امیرمؤمنان علی (علیه السلام) می فرماید: با دادگری، برکت ها دو چندان می شود. (19) عدالت سبب می شود انسان های شایسته در جایگاه واقعی خود قرار گیرند، ثروت ها به تناسب تقسیم گردد، استعدادها شکوفا شود، امنیت و آرامش برپا گردد، حکومت ها تداوم یابد و مهر و محبت فراگیر شود. حضرت ابراهیم (علیه السلام) و برکت حضرت ابراهیم (علیه السلام) در جامعه بشری، اثر پربرکتی داشت. از جمله برکت های وجود ابراهیم (علیه السلام)، آیین یکتاپرستی است که در هر نقطه ای از زمین و نزد هر کسی باشد، منشأ آن به ابراهیم (علیه السلام) بر می گردد. مثلا دین امروزی یهود که به توحید متصف است، به موسی بن عرمان منسوب است و نسبت موسی به اسرائیل (یعنی یعقوب بن اسحاق بن ابراهیم) می رسد. دین نصرانیت نیز به مسیح، عیسی بن مریم (علیه السلام) می رسد و آن حضرت از نسل ابراهیم (علیه السلام) است. نسبت محمد رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نیز به اسماعیل ذبیح، فرزند ابراهیم خلیل (علیه السلام) می رسد. بنابراین، آیین یکتاپرستی در دنیا، اثر خجسته و پر برکت آن جناب است. (20) 3- میهمان و برکت مهمان، برکت خانه است. انسان ها در برخورد با مهمان دو دسته هستند: بعضی از مهمان گریزانند و برخی مهمان دوستند.روزی حضرت علی (علیه السلام) را اندهگین دیدند. پرسیدند: یا علی! سبب اندوه شما چیست؟ فرمود: «یک هفته است که مهمانی برای من نیامده است.» (21) باید دانست که برکت خانه در آمد و شد مهمان است. مهمان، رحمت الهی است و پذیرایی از مهمان، توفیقی ارجمند است که نصیب هرکس نمی شود. مهمان، حبیب خداست. در ضرب المثل¬های ایرانی است که: «مهمان، روزی خود را می آورد». (22) البته این ضرب المثل، از احادیث اسلامی گرفته شده و ریشه ای دینی دارد. از حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) روایت است که: الظیف ینزل برزقه. (23) افزون بر آن، گناهان صاحب خانه و میزبان را می زداید و این برکتی شگفت است امام صادق (علیه السلام) به یکی از یارانش به نام «حسین بن نعیم» فرمود: آیا برادران دینی ات ار دوست داری؟ - آری.- آیا به تهی دستان آنان سود می رسانی؟ - آری. - سزاوار است که دوست داران خدا را دوست بداری. به خدا سوگند، سود تو به هیچ یک از آنان نمی رسدف مگر آنکه دوستشان بداری. راستی، آیا آنان را به خانه خودت دعوت می کنی؟ - آری هرگز غذا نمی خورم مگر آنکه پیش من دو سه نفر یا کمتر و بیشتر از برادران هستند. - آگاه باش که فضیلت آنان بر تو، بیش از برتری تو بر آنان است. راوی که با شنیدن این سخن به تعجب آمده بود، پرسید: فدایت شوم، من به آنان طعام می دهم، مرکب خویش را در اختیارشان می گذارم، با این حال آنان برتر از منند؟ - آری. چون وقتی آنان به خانه تو وارد می شوند، آمرزش تو و خانواده ات را همراه می آورند و چون می روند، گناهان تو و خانواده ات را با خویش می برند (24).... (25) 4- بی برکت بودن ربا خداوند، ربا را ناچیز می گرداند و صدقات را فزونی می دهد و خدا هیچ کفران کننده گنه کاری را دوست ندارد. (بقره: 276) به امام صادق (علیه السلام) عرض شد: گاه می بینیم که مردی ربا می خورد و مال و ثروتش هم زیاد می شود. حضرت فرمود: خداوند، دین او را می برد، اگرچه مال و ثروتش زیاد می شود. (26) مردی از امام صادق (علیه السلام) درباره آیه «خداوند، ربا را ناچیز می گرداند و صدقات را فزونی می بخشد.» پرسید گفت: گاه فردی را می بینم که ربا می خورد و با این حال مال و ثروتش زیاد می شود؟ حضرت فرمود: کدام نابودی و بی برکتی بدتر از اینکه یک درهم ربا، دین را نابود کند. اگر توبه کند، ثروتش از دست می روشد و فقیر می شود. (27) گلبانگ حدیث 1- عنوان برکت زا الف- بندگی خداحضرت رضا (علیه السلام) فرمود: اوحی الله عزوجل الی نبی من الانبیاء: اذا اطعت رضیت، و اذا رضیت بارکت و لیس لبرکتی نهایة. (28) خداوند عزوجل به یکی از پیامبران وحی فرمود: هرگاه پیروی شوم، خشنود گردم و هرگاه خشنود شوم، برکت دهم، در حالی که برای خیر و برکت من پایانی نیست. ب- دادگریامیرمؤمنان علی (علیه السلام) فرمود: بالعدل تتضاعف البرکات. (29) با دادگری، برکت ها دوچندان می شود. ج- وزن کردن هنگام معامله پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: کیلوا طعامکم، فإن الرکة فی الطعام المکیل. (30) خوراکی های خود را وزن و پیمانه کنید؛ که برکت در خوراک وزن شده است. د،هـ، و- فروش مدت دار، وام دادن و گندم را با جو مصرف کردن پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: ثلاث فیهن البرکة: البیع إلی اجل و المقارضة و إخلاط البر بالشعیر للبیت لا البیع. (31) در سه چیز برکت است : فروش مدت دار، وام دادن به یکدیگر و مخلوط کردن گندم با جو برای مصرف خانه، نه برای فروش. ز- تجارترسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: البرکة عشرة اجزاء: تسعة اعشارها فی التجارة و العشر الباقی فی الجلود. (32) برکت ده قسمت است: نه دهم آن در بازرگانی و یک دهم دیگر در پوست ها. ح- مدارا و رفاقت از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده است که فرمود: إن فی الرفق الزیادة و البرکة و من یحرم الرفق یحرم الخیر. (32) در مدارا کردن و رفاقت، خیر و برکت است و هر کس از مداراکردن و رفاقت محروم بماند، از خیر برکت محروم می شود. ط- صدقه امیرمؤمنان علی (علیه السلام) می فرماید: برکة المال فی الصدقة. (34) خیر و برکت مال در صدقه و انفاق است. ی- پرهیزکاری امیرمؤمنان علی (علیه السلام) می فرماید: کسی که تقوا را انتخاب کند، سختی ها از او دور گردند. تلخی ها شیرین و فشار مشکلات و ناراحتی ها بر طرف خواهند شد و مشکلات پیاپی و خسته کننده، آسان می شود. بزرگی از دست رفته چون قطره های باران بر او فرو می بارند. رحمت بازداشته حق باز می گردد و نعمت های الهی پس از فرونشستن به جوشش می آیند و برکت های کاهش یافته، فزونی می گیرند. (35)2- عوامل برکت زدا الف، ب، ج، د- خیانت، دزدی، شراب خواری، زنا رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: اربع لا تدخل بیتا واحدة منهن الا خرب و لم یعمر بالبرکة: الخیانة و السرقة و شرب الخمر و الزنا. (36) چهار چیز است که اگر یکی از آنها به خانه ای درآید، آن را ویران کند و از برکت آبادان نشود: خیانت، دزدی، شراب خواری و زنا. ترک امر به معروف و نهي از منکر، عامل ديگر از بين رفتن برکت است، همان گونه که پيامبر گرامي اسلام صلياللهعليهوآله ميفرمايد: تا زماني که مردم امر به معروف و نهي از منکر کنند و بر کارهاي خير به يکديگر ياري رسانند، نعمتها و خيرات از آنها رخت برنميبندد، اما اگر اين دو را ترک کنند، برکات از آنها گرفته خواهد شد.همچنين از ديدگاه امام علي عليهالسلام خيانت، يکي ديگر از عوامل برکت زداست و ايشان ميفرمايد: «اذا ظهرتْ الخِياناتُ، ارتفعتْ البرکاتُ؛ زماني که خيانتها آشکار شود، برکات از بين خواهد رفت.» در حقيقت، گناهان اخلاقي و اقتصادي و اجتماعي، فاجعههاي دردناک و هستيسوز جامعه بشري هستند که باعث خشم خداوند ميشوند. رسول گرامي اسلام در هشداري ميفرمايد:هرگاه خداوند بر امتي خشمگين شود و آنگاه بر آنان عذاب نازل نگرداند؛ نرخهاي آنان را بالا ميبرد، عمرهاي آنها را کوتاه ميکند، تجارتشان را به سود نميرساند، ميوههاي درختانشان را سالم و بيآفت نميکند، چشمهها و نهرهاي آنها را پر آب نميگرداند و باران را از آنان دريغ ميدارد.هـ- مال حرام حضرت موسی بن جعفر (علیه السلام) به داود صرمی فرمود: یا داود! ان الحرام لا ینمی و إن نمی لا یبارک له فیه و ما أنفقه لم یؤجر علیه و ما خلفه کان زاده الی النار. (37) ای داوود! مال حرام رشد نمی کند و اگر هم رشد کند، برای صاحبش برکتی ندارد و اگر از آن چیزی انفاق کند، اداشی نخواهد دید و آنچه پس از خود بر جای گذارد، ره توشه او به سوی دوزخ است. و- گناه علنی امیرالمؤمنان علی (علیه السلام) فرمود: إذا ظهرت الجنایات ارتفعت البرکات. (38) هرگاه جنایت ها آشکار شود، برکت ها از میان برود. ز- غش در معامله رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: و من غش اخاه المسلم نزع الله برکة رزقه و افسد علیه معیشته و کله الی نفسه... . (39) هر کس با برادر مسلمانش غش و خیانت کند، خداوند، برکت را از روزی او بر می دارد و زندگی او را تباه می سازد و او را به خودش واگذار می کند. خیانت و غش در معامله، چنان زشت شمرده شده است که در ابتدای همین روایت از پیامب راکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده است: هر کس در خرید و فروش به مسلمانی خیانت کند و غش در معامله کند، از ما نیست و روز قیامت با یهود محشور می شود؛ زیرا هر کس به مردم خیانت کند، مسلمان حقیقی نیست. (40) ح- سوگند خوردن از امیرمؤمنان علی (علیه السلام) روایت شده است: ایاکم و الحلف فإنه ینفق السلعة و یمحق البرکة. (41) از سوگند خوردن دوری کنید؛ زیرا سرمایه را بر باد می دهد و برکت را از بین می برد. ط- اسراف امام صادق (علیه السلام) فرمود: ان مع الاسراف قلة الرکة. (42) با اسراف و زاده روی، برکت کم می شود. ی- فحاشی و ناسزاگویی در روایات اشاره شده است: کسی که به برادر دینی و مسلمان خود ناسزا بگوید، خداوند، برکت را از روزی او بر می دارد و او را به خودش واگذار می کند و زندگی و معیشتش را خراب می کند. (43) 3- روایت های متفرقه درباره برکت الف- سحری رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: السحور برکة. لاتدع امتی الحسور. (44) سحری خوردن، برکت است. امت من سحری را ترک نمی کند. ب- محارف امام صادق (علیه السلام) می فرماید: لا تشتر من محارف فإن صفقته لا برکة فیها. (45) از انسان غیرمبارک و بی خیر چیزی نخر؛ زیرا کالای او بی برکت است. ج- شیرمادر امیر مؤمنان علی (علیه السلام) فرمود: ما من لبن یرضع به الصبی اعظم برکة علیه من لبن امه. (46) هیچ شیری نیست که نوزاد به وسیله آن شیر داده شود که با برکت تر از شیر مادرش باشد. د- برکت زن امام صادق (علیه السلام) می فرماید: من برکة المرأة خفة مئونتها. (47) از خیر و برکت زن آن است که خرجش سبک باشد. در روایات همچنین اشاره شده است که مهریه کم، نشانه برکت زن است و زیادی مهریه نشانه بدی و شومی و نامبارکی زن است. (48) هـ- ازدواجرسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: تزوج فإن فی التزویج برکة... . (49) ازدواج کن؛ زیرا برکت خاصی در ازدواج وجود دارد...و- غذای با برکتامیرمؤمنان علی (علیه السلام) می فرماید: برکت آن غذایی بیشتر است که افراد بیشتری از آن استفاده کنند. (50) رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: غذای یک نفر برای دو نفر کافی است و غذای دو نفر برای چهار نفر کفایت می کند. ز- برکت غذاامیرمؤمنان علی (علیه السلام) می فرماید: برکة الطعام الوضوء قبله و بعده. (51) برکت غذا، وضو گرفتن (شستن) پیش و پس از غذا است. ح- غذای بی برکت امام صادق (علیه السلام) فرمود: الطعام الحار غیر ذی برکة. (52) غذا و خوراکی داغ، بی برکت است. ط- حرام خوری، نابود کننده برکت در روایات آمده است: من حبس عن أخیه المسلم شیئا من حقه حرم الله علیه برکة الرزق الا ان یتوب. (53) هرکس چیزی از حق برادر مسلمانش را نگه دارد و به او ندهد، خداوند او را از خیر و برکت روزی محروم گرداند مگر اینکه توبه کند. ی- نان را احترام کنیددر روایات از نان به عنوان یک پدیده پر خیر و برکت نام برده شده است و فرمودند که احترام نان را نگه دارید. احترامش به این قسمت که وقتی سر سفره نان آوده شد، انسان منتظر چیز دیگر نباشد، بلکه به سفره بیاید و از نان استفاده کند. همچنین آمده است نان را نبرید و روی آن پا نگذارید. (54) نمونه های رفتاری 1- پول با برکت علی بن ابی طالب از طرف پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) مأمور شد به بازار برود و پیراهنی برای ایشان بخرد. وی رفت و پیراهنی به دوازده درهم خرید و آورد. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) پرسید: این را به چه مبلغ خریدی؟ امیر مؤمنان علی (علیه السلام) فرمود: به دوازده درهم. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: این را چندان دوست ندارم. پیراهنی رازان تر از این می خواهم. آیا فروشنده حاضر سات آن را پس بگیرد؟ علی (علیه السلام) فرمود: نمی دانم یا رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم). رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به ایشان فرمود: برو ببین حاضر می شود پس بگیرد؟ علی پیراهن را با خود برداشت و به بازار برگشت، به فروشنده فرمود: پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) پیراهنی ارزان تر از این می خواهد. آیا حاضری پول ما را بدهی و این پیراهن را پس بگیری؟ فروشنده قبول کرد و علی پول ار گرفت و نزد پیامبر آورد. آن گاه رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و علی (علیه السلام) با هم طرف بازار راه افتادند. در میانه راه، چشم پیامبر به کنیزکی افتاد که گریه می کرد. حضرت نزدیک رفت و از کنیزک پرسید: چرا گریه می کنی؟ کنیزک پاسخ داد: اهل خانه به من چهار درهم دادند و مرا برای خرید به بازار فرستادند. ناگهان پول ها گم شد. اکنون جرئت نمی کنم به خانه برگردم. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) چهار درهم از آن دوازده درهم را به کنیزک داد و فرمود: هرچه می خواستی بخری، بخر و به خانه برگرد. سپس به طرف بازار رفت و جامعه ای به چهار درهم خرید و پوشید. در بازگشت، برهنه ای را دید، جامه را از تن کند و به او داد. دو مرتبه به بازار رفت و جامه ای دیگر به چهار درهم خرید و پوشید و به طرف خانه به راه افتاد. در میانه راه باز همان کنیزک را دید که حیران و نگران و اندوهناک نشسته است. فرمود: چرا به خانه نرفتی؟ کنیزک عرض کرد: یا رسول الله! خیلی دیر شده است. می ترسم مرا بزنند که چرا این قدر دیر کردی. حضرت فرمود: بیا با هم برویم. خانه تان را به من نشان بده. من وساطت می کنم که مزاحم تو نشوند. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به اتفاق کنیزک راه افتاد. همین که به پشت در خانه رسیدند، کنیزک گفت: همین خانه است. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) از پشت در با آواز بلند گفت: ای اهل خانه سلام علیکم. پاسخی شنیده نشد. بار دوم سلام کرد. پاسخی نیامد. سومین بار سلام کرد که پاسخ دادند: السلام علیک یا رسول الله و رحمة الله و برکاته. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) پرسید: چرا اول جواب ندادید؟ آیا صدای مرا نمی شنیدید؟ پاسخ گفتند: چرا همان اول شنیدیم و تشخیص دادیم که شمایید. حضرت فرمود: پس علت تأخیر چه بود؟ پاسخ دادند: یا رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) خوشمان می آمد سلام شما را مکرر بشنویم. سلام شما برای خانه ما فیض و برکت و سلامت است. حضرت فرمود: این کنیزک شما دیر کرده است. من اینجا آمدم تا از شما خواهش کنم او را بازخواست نکیند. اهل خانه عرض کردند: یا رسول الله! به خاطر مقدم گرامی شما این کنیز از همین ساعت آزاد است. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: خدا را شکر، چه دوازده درهم پربرکتی بود؛ دو برهنه را پوشانید و یک برده را آزاد کرد. (55)2- برای برکت دعا کنیمامام کاظم (علیه السلام) می فرمود: هرگاه برای امام صادق (علیه السلام) غذایی می آورند، حضرت می فرمود: بسم الله و بالله و هذا من فضل الله و برکة رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) و آل رسول الله (علیهم السلام) اللهم کما اشبعتنا فأشبع کل مومن و مؤمنة و بارک لنا فی طعامنا و شرابنا و اجسادنا و أموالنا. (56) به نام خدا و به (حول و قوه) خدا، این از فضل و رحمت خدا و برکت رسول خدا و آل او است. بار الها، همان گونه که ما را سیر کردی، هر مرد و زن مؤمنی راسیر کن و برای ما در خوارک و نوشیدنی ها و بدن ها و اموال مان، خیر و برکت قرار ده.3- از تو حرکت، از خدا برکت شخصی با هیجان و اضطراب به حضور امام صادق (علیه السلام) آمد و گفت: درباره من دعایی بفرمایید تا خداوند به من وسعت رزقی بدهد که خیلی فقیر و تنگدستم. امام فرمود: هرگز دعا نمی کنم. آن شخص گفت: چرا دعا نمی کنید؟ امام پاسخ داد: برای اینکه خداوند راهی برای این کار معین کرده است. خداوند دستور داده است روزی را بجویید. تو می خواهی در خانه خود بنشینی و با دعا، روزی را به خانه خود بکشانی. (57) 4- گردن بند پر برکت جابربن عبدالله انصاری می گوید: روزی پس از نماز عصر، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) با اصحاب خود نشسته بود. در این هنگام، پیرمردی با لباس های کهنه در حالی که معلوم بود راه دوری را با گرسنگی پیموده است، وارد شد. عرض کرد: من مردی پریشان حالم. مرا از گرسنگی و برهنگی و گرفتاری نجات ده. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: اکنون چیزی ندارم، ولی تو را به کسی راهنمایی می کنم که نیازهایت را برآورد و راهنمای به نیکی، همانند کسی است که آن را انجام دهد. برو در خانه کسی که محبوب خدا و رسول است و او نیز دوست دار آنهاست. پس به بلال دستور داد پیرمرد را به در خانه فاطمه راهنمایی کند. وقتی پیرمرد به در خانه علی (علیه السلام) رسید، گفت: السلام علیکم یا اهل بیت النبوة، سلام بر شما ای خاندان نبوت. پرسیدند: تو کیستی؟ گفت: مرد عربی هستم که به خدمت پیامبر آمدم و تقاضای کمک کردم. ایشان مرا به در خانه شما راهنمایی کرد. دختر پیامبر چون چیزی نمی یافت، همان پوست گوسفندی را که فرزندانش حسن و حسین (علیهم السلام) را بر روی آن می خوابانید، به مرد عرب داد و فرمود: امید است خداوند تو را گشایشی عنایت کند. پیرمرد گفت: دختر پیامبر، من از گرسنگی بی تابم، شما پوست گوسفند به من می دهی؟ فاطمه (سلام الله علیها) چون این سخن را شنید، گردن بندی را که دختر عبدالمطلب به او هدیه داده بود، به مرد عرب داد. پیرمرد گردن بند را گرفت و به مسجد آورد و خطاب به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) عرض کرد: یا رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم)، این گردنبند را دخترت به من داده و فرموده است آن را بفروشم. شاید خداوند گشایشی دهد. حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) گریان شد و فرمود: چگونه خدا گشایش نمی دهد با اینکه بهترین زنان پیشینیان و آیندگان، گردن بند خود را به تو داده است؟ عمار یاسر عرض کرد: اجازه می فرمایی این گردن بند را بخرم. حضرت فرمود: خداوند خریدار این گردن بند را عذاب نمی کند. عمار به عرب گفت: به چند می فروشی؟ پیرمرد گفت: به سیر شدن از غذایی و یک برد یمانی جهت پوشاک و دیناری که صرف مخارج بازگشت خود کنم. عمار گفت من به بهای این گردن بند دویست درهم می دهم و تو را از نان و گوشت سیر می کنم و لباسی هم برای پوشاک می دهم و با شتر خود، تو را به خانواده ات می رسانم. عمار از غنایم خیبر هنوز مقداری داشت. پیرمرد را به خانه برد و به وعده خویش وفا کرد. سپس گردن بند را خوش بود کرد و با یک برد یمانی به غلامی که سهم نام داشت، داد و گفت: خدمت پیامبر ببر، تو راهم به ایشان بخشیدم. حضرت، آن غلام را نزد فاطمه (علیها سلام) فرستاد. فاطمه (علیها السلام) گردن بند را گرفت و غلام را آزاد کرد. غلام خندید. فاطمه زهرا (علیها السلام) از سبب خنده اش پرسید. او گفت از برکت این گردن بند می خندم که گرسنه ای را سیر و مستمندی را بی نیاز کرد و برهنه ای را پوشاند و بنده ای را آزاد کرد و به دست صاحب خود بازگشت(58) آموزه ها 1- سیمای برکت پدید آمدن برکت یا خیر و خوبی فراوان و استقرار یافته، عوامل مادی معنوی دارد که با بیش از سی عامل از آنها آشنا شدیم. مجموعه این عوامل را می توان در دسته های زیر تقسیم بندی کرد: الف- مجموعه عواملی که می توان عمل معنوی نامید (عوامل معنوی) یک- ایمان به خدا و قیامت و پیامبران و رسولان الهی. دو- تقوا و پارسایی. سه- اطاعت خدا وبندگی او را کردن. چهار- دادگری. پنج- پیروی ازقرآن و اهل بیت (علیهم السلام).شش- اهل ذکر و یاد خدا بودن و وضو گرفتن. ب- انجام رفتارهای شایسته 1- کار و تلاش.2- تجارت.3- قرض دادن به مردم. 4- فروش مدت دار. 5- قناعت کردن و کم خرج بودن. 6- برنامه داشتن در زندگی و رعایت سادگی در مصرف خانگی. 7- شرکت دادن مردم بشتری در استفاده از نعمت ها و فرصت ها. 8- ازدواج و رواج آن در جامعه. 9- به نظم در آوردن بازار و وزن کردن کالا. ج- دوری از رفتارهای ناشایست1- ترک گناه.2- نداشتن روابط نامشروع. 3- غش نکردن در معامله. 4- شراب نخوردن. 5- دزدی و خیانت نکردن. 6- دوری از اسراف و تبذیر. 7- نخوردن مال یتیم و مال حرام. 8- دوری از گناهان زبان: مانند ناسزاگویی و سوگند ناحق یادکردن. د- توجه به زمان و مکان های با برکت1- اوقات نماز. 2- پیش از اذان صبح و بین الطلوعین. 3- شب جمعه و روز آن. 4- عیدهای اسلامی و ایام الله. 5- توجه به ماه های رجب، شعبان و به ویژه ماه مبارک رمضان. 6- توجه به مکان های شریفی چون: آرامگاه ائمه اطهار (علیهم السلام) و مسجدها و رفت و آمد به مسجد. هـ- راهنمایان حقیقی برکت.1- قرآن. 2- اهل بیت (علیه. السلام).و- پدیده های با برکت 1- نان 2- گندم و جو3- گوشت4- گاو و گوسفند5- درخت 6- شیر مادر 2- پیام های عملی اولین پیام آن است که جامعه انسانی، به ویژه جامعه اسلامی، باید در فکر بهینه سازی و استفاده از نعمت ها و فرصت ها باشد. این مهم با اندیشه، کوشش، برنامه ریزی و توکل به خداوند مهربان به دست می آید. پیام برکت را در موارد زیر می توان خلاصه کرد: 1- به سوی خدا بروید. 2- برنامه ریزی کنید. 3- به فکر فرهنگ، تربیت و اخلاق جامعه باشید. 4- به دامداری توجه کنید. 5- به کشاورزی، به ویژه گندم و نان توجه کنید. 6- به رفتارهای فردی و اجتماعی جامعه حساسیت نشان دهید. 7- زمینه های بندگی را فراهم سازید. 8- گناه را در جامعه کم کنید. 9- امنیت را در جامعه مستقر کنید. 10- عدالت را گسترش دهید. 11- به سلامت جامعه، به ویژه نوزادان و کودکان که سرمایه های اصلی جامعه هستند، توجه کنید. 12- به کار و تجارت بپردازید. 13- با مردم مدارا و به آنان توجه کنید. 14- به آب به عنوان یکی از مهم ترین عوامل برکت توجه کنید. 15- به زمین و منابع آن روی آورید و از زمین حفاظت کنید. 16- بکوشید افراد بیشتری از منابع و نعمت بهره مند شوند. 17- به تمام ابعاد عبادت توجه شود. عبادت های مالی، مانند: خمس و زکات از عوامل برکت زا شمرده می شوند. 18- به قرآن توجه کنید. 19- از ربا و حرام خواری در جامعه جلوگیری کنید. 20- به بازار و نظم آن توجه شود. 21- به تقوای فردی توجه کنید و مراقب پندارها و گفتار و کردار خویش باشید. 22- خدا را فراموش نکیند. 3- برکت در دست انسان استبرکت را می توان از یک دیدگاه به دو دسته کلی تقسیم کرد: الف- برکت تکوینی. ب- برکت غیرتکوینی و اختیاری. برکت تکوینی، آن دسته از خوب یها و خیرها است که خداوند در ذات اشیا قرار داده است، مانند: برکتی که در چهار پایانی چون گاو و گوسفند قرار داده یا برکتی که در گندم و جو قرار داده است. نکته دقیق و قابل توجه که از آیات قرآنی و روایات به دست می آید، آن است که کارهای اختیاری انسان در ایجاد برکت تأثیر فراوان دارد. نکته مهمی که قرآن و اهل بیت (علیهم السلام) می خواهند به انسان یادآوری کنند، این است ک
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 366]
-
گوناگون
پربازدیدترینها