محبوبترینها
قیمت دیگ بخار و تولیدکننده اصلی دیگ بخار
معروف‌ترین هدیه و سوغاتی یزد مشخص شد!
آشنایی با انواع دوربین مداربسته ضد آب
پرداخت اینترنتی قبوض ساختمان (پرداخت قبض گاز، برق و آب)
بهترین دوره آموزش سئو محتوا در سال 1403 با نام طوفان ۱۴۰۳ در فروردین ماه شروع می شود
یک صرافی ارز دیجیتال چه امکاناتی باید داشته باشد؟
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
جراحی و درمان ریشه دندان عفونی با خانم دکتر صفوراامامی
چه مواردی بر قیمت کابین دوش حمام تاثیر دارند؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1798030459
مقاومت ژنوتيپ هاي اميدبخش گندم اقليم سرد در برابر بيماري زنگ زرد
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
مقاومت ژنوتيپ هاي اميدبخش گندم اقليم سرد در برابر بيماري زنگ زرد نويسنده:صفرعلي صفوي*، محمد ترابي** و فرزاد افشاري*** چکيده زنگ زرد با عامل Puccinia striiformis f. sp. tritici از بيماريهاي مهم قارچي گندم درسراسردنيا بويژه از نواحي آسياي مرکزي و غربي بوده و سالانه خسارت هاي سنگيني به گندم وارد مي سازد. اهميت زنگ زرد از منطقه اي به منطقه ديگر متفاوت بوده و به شرايط آب و هوايي و ارقام موردکشت بستگي دارد. براي کنترل اين بيماري مهم استفاده و توليد ارقام ولاين هاي مقاوم بهترين روش کنترل مي باشند. براي اين منظور 20 ژنوتيپ از لاين هاي گندم اميد بخش اقليم سرد به همراه شاهد حساس در اردبيل ارزيابي شدند. هر يک از ژنوتيپ هاي مورد آزمايش در دو خط يک متري روي يک پشته به فاصله 30 سانتي متر از يکديگر تحت شرايط آبياري مه پاش و آلودگي مصنوعي کشت گرديد. آزمايش در طي سالهاي زراعي 1381 و 1382 و بر اساس طرح بلوکهاي کامل تصادفي با سه تکرار اجرا گرديد. به منظور استقرار بهتر بيماري، علاوه بر کاشت رقم حساس بولاني درفاصله هر 10 لاين، اطراف قطعه آزمايش نيز به وسيله دو خط از رقم مذکور کشت گرديد. عمليات مايه زني مصنوعي خزانه در فصل بهار و در فاصله بين زمان ساقه دهي تا قبل از ظهور برگ پرچم با مخلوط اسپور زنگ زرد و پودر تالک (به نسبت 1 به 50) به کمک گردپاش و درهنگام غروب انجام شد. يادداشت برداري از شدت بيماري بر اساس مقياس اصلاح شده کب و همچنين از واکنش گياه به آلودگي (تيپ آلودگي) طبق روش رولفز و همکاران انجام گرديد. سپس از ترکيب اين دو ضريب آلودگي (Coefficient of Infection=CI) محاسبه گرديد. نتايج نشان داد که بين ارقام مورد بررسي از نظر مقاومت به بيماري زنگ زرد تفاوت معني دار وجود دارد و بيشترين مقاومت در لاين هاي C-80-16، C-80-12،C-80-11، C-80-5، C-80-4، C-80-3 و C-80-20 مشاهده گرديد. در حالي که لاين هاي C-80-18، C-80-13، C-80-2 و C-80-21 (شاهد)، حساس ترين بودند و بقيه لاين ها حد واسط بين دو گروه قرار گرفتند. کلمات کليدي: مقاومت، گندم، اقليم سرد، زنگ زرد، Puccinia striiformis f. sp.tritici مقدمه زنگ زرد گندم با عامل Puccinia striiformis Westend.f.sp.tritici Eriksson يکي از بيماري هاي مهم اين محصول در سراسر دنيا مي باشد (10). منشا زنگ زرد گندم را درجنوب منطقه اي بين درياي سياه و درياي خزر دانسته اند و بيماري از اين منطقه به تمام نقاط دنيا پراکنده شده است (34). خسارت ناشي از اين بيماري بواسطه دانه هاي چروکيده و آسيب پنجه ها تا 50% رسيده و در برخي موارد تمام محصول را شامل گرديده است (25). در چند دهه گذشته اين بيماري به دفعات به صورت همه گير در کشورهاي آسياي ميانه و غرب آسيا ظاهر شده و خسارات چشمگيري به محصول وارد نموده است. در ترکيه در سال هاي 1991 و 1998 خسارت اين بيماري روي رقم Gerek 79 به ترتيب 26/5% و 50% برآورده شده است (8). در سوريه نيز در طي 10 سال گذشته همه گيري هاي متعدد زنگ زردگزارش شده است که شديدترين آن مربوط به سال 1998 بوده است اين بيماري در سال 1994، 30% محصول اين کشور را که عمدتاً با کشت ارقام Seri 82 و Mexipak تامين مي شد، از بين برد (20،21). در ايران ميزان خسارت وارده ناشي ازهمه گيري زنگ زرد گندم در سال 1374 حدود 1/5 ميليون تن و به عبارتي 15% از محصول گندم برآورد شد (37).در بين روش هاي موجود براي کنترل زنگ زرد، استفاده از ارقام مقاوم موثرترين، اقتصادي ترين واز لحاظ محيطي سالم ترين روش مي باشد (18). دو نوع مقاومت فوق حساسيت (1) (کيفي) و کمي (2) (27) در رابطه بيمارگر و ميزان گزارش شده است. مقاومت کمي مدت زمان زيادي دوام آورده و در واقع همان مقاومت پايدار(3) است اما مقاومت کيفي مدت زمان کوتاهي پايدار مي ماند. استفاده از مقاومت کمي در برنامه به نژادي مستلزم آزمايشات مزرعه اي دقيق بوده و از لحاظ ژنتيکي اصلاح براي اين نوع مقاومت مشکل تر از مقاومت کيفي مي باشد (9). در ارزيابي مقاومت ارقام و لاين هاي گندم نسبت به زنگ زرد از سال ها پيش تا کنون تحقيقات متعددي در نقاط مختلف دنيا صورت گرفته است جانسون و همکاران (17). درآزمايش مقاومت دو رقم گندم H.Peko, Hienes kolben در مقابل زنگ زرد که به ترتيب داراي ژنهاي Yr2+6، Yr2 مي باشند، اعلام داشتند که اين دو رقم در مقابل تمامي نژادهاي بکار گرفته شده در مرحله گياهچه اي حساس بودند. نتايج حاصل از بررسي هاي انجام شده در چين در مرحله گياهچه اي روي 42 رقم تجارتي (16 رقم داراي ژن هاي مقاومت شناخته شده و 26 رقم از منابع اصلي مقاومت به زنگ زرد در آن کشور) نشان داد که فقط Triticum spelta که داراي ژن Yr5 و رقم Hybrid 46 که داراي ژن Yr4 هستند، به تمام نژادهاي مهم P.striiformis موجود در آن کشور مقاومت دارند (19). ديجک و همکاران (13) در آزمايشي که با ارقام مختلف گندم در مقابل 16 نژاد زنگ زرد در هلند انجام دادند 29 رقم داراي مقاومت پايدار را در مقايسه با 8 رقم داراي مقاومت ناپايدار، مقاومتر معرفي نمودند. آرورا و همکاران (4) در مقايسه 158 رقم گندم نان و دوروم از نظر مقاومت به زنگ زرد و قهوه اي در هلند، فقط 14 لاين را مقاوم به زنگ زرد و 4 لاين را مقاوم به زنگ قهوه اي گزارش نمودند. استفاده از مقاومت گياهچه اي و گياه کامل در ارقام گندم در ارتباط با زنگ زرد در نيوزيلند توسط کرومي (11) گزارش شده است. بريسفورد (7) مقياس مقاومت در مرحله گياه کامل را 5% آلودگي برگ پرچم ذکر کرده و رقم Karama را (با 5% آلودگي) نسبت به رقم Tiritea با 80 تا 100% آلودگي، رقم مقاومت معرفي نمود. سعيدي و همکاران (26) در ارزيابي مقاومت 38 لاين و رقم پيشرفته نسبت به 3 نژاد زنگ زرد در مرحله گياهچه اي از اجزاي مقاومت يادداشت برداري نمودند که بر اساس اغلب لاين ها مقاومت خوبي نسبت به نژادهاي مورد استفاده نشان دادند. اين ارقام از نظر تيپ آلودگي ودوره نهان آلودگي و دوره نهان آلودگي يا نهفتگي (3) تفاوت معني داري با هم داشتند و تعدادي از اين لاين ها مقاومت بالايي را نسبت به اين 3 نژاد که از نظر ويرولانس متفاوت بودند نشان دادند. در تحقيق ديگري مقاومت مزرعه اي 15 لاين اميدبخش گندم اقليم سرد تحت شرايط آلودگي مصنوعي و طبيعي در اردبيل بررسي شد و مشخص گرديد که لاين هاي C-81-2، C-81-1، C-81-15 و C-81-12 داراي بالاترين آلودگي و بقيه لاين ها واکنش مقاوم يا نيمه مقاوم داشتند (1).دوام مقاومت به زنگ هاي غلات به شناسائي و استفاده از منابع مقاومت پايدار و يا استفاده از منابع مقاومت جديد در ترکيب با ژن هاي مقاومت موثر بستگي دارد (5). در اين راستا پژوهش حاضر نيز به منظور تعيين ميزان مقاومت 20 لاين اميدبخش گندم اقليم سرد به همراه شاهد حساس انجام گرديد تا منابع مقاومت جديد به منابع مقاومت قبلي افزوده شوند و در صورت دارا بودن صفات مطلوب ديگر و مقاومت پايدار احتمالاً معرفي خواهند شد. مواد و روش ها بررسي حاضر در سال هاي زراعي 81-1380 و 82-1381 در ايستگاه تحقيقات کشاورزي اردبيل (واقع در 15 کيلومتري جنوب غربي جاده اردبيل - خلخال با طول جغرافياي 48 درجه و 18 دقيقه و عرض جغرافيايي 38 درجه و 54 دقيقه و ارتفاع از سطح دريا 1335 متر) به منظور ارزيابي مقاومت 20 لاين اميد بخش گندم اقليم سرد به همراه شاهد حساس (جدول 1) به اجرا درآمد. مواد منتخب براي اين بررسي در سالهاي قبل در آزمايشات مقايسه عملکرد پيشرفته در مناطق مختلف کشور نسبت به زنگ زرد ارزيابي شده بودند. هر کدام از لاين هاي به ميزان ده گرم روي دو خط يک متري با فاصله 30 سانتي متر از همديگر روي پشته کاشته شدند و از هر 10 لاين و نيز در کل حاشيه آزمايش روي دو خط يک متري (يک پشته) رقم حساس بولاني کشت گرديد. آزمايش در قالب طرح بلوکهاي کامل تصادفي با سه تکرار انجام شد و در طول فصل زراعي عمليات داشت شامل آبياري غرقابي (يک بار در فصل پاييز و 5 بار در فصل بهار با فاصله هر ده روز يک بار)، آبياري مه پاش، وجين علفهاي هرز، کودپاشي و يک بار اسپورپاشي انجام گرفت. عمليات تلقيح مصنوعي خزانه در فاصله بين زمان ساقه دهي تا قبل از ظهور برگ پرچم (Gs 36) با مخلوط اسپور زنگ زرد و پودر تالک (به نسبت 1 به 50) به کمک گردپاش و در هنگام غروب انجام گرديد. يادداشت برداري از شدت بيماري زنگ زرد در مرحله برگ پرچم بر اساس مقياس اصلاح شده کب (5) پيشنهادي پترسون و همکاران (24) انجام شد. همچنين از واکنش گياه (تيپ آلودگي) بر اساس روش رولفز و همکاران (25) يادداشت برداري گرديد. سپس داده هاي مربوط به شدت بيماري و عکس العمل ميزبان با هم ترکيب شده و از ترکيب آنها ضريب آلودگي (6) محاسبه گرديد. ضريب آلودگي از ضرب شدن بيماري در ثابت مربوط به عکس العمل ميزبان (MS=0.8,S=1immume=0.0, R=0.2, MR=0.4,M=0.6) بدست آمد (35). داده هاي بدست آمده از ضريب آلودگي، با استفاده از نرم افزار MSTATC تجزيه واريانس گرديده و ميزان آلودگي لاين ها با مقايسه ميانگين آنها محاسبه گرديد. در نهايت لاين هائي که ضريب آلودگي آنها کمتر از 20 باشد به عنوان لاين هاي مناسب جهت استفاده در برنامه به نژادي براي مقاومت به زنگ زرد در نظر گرفته مي شود (2).نتايج نتايج حاصل از تجزيه واريانس براي ضريب آلودگي بيانگر تفاوت معني دار بين لاين ها در سطح احتمال 1% بود (جدول 2). در مقايسه ميانگين هاي ضريب آلودگي لاين ها در سال 1381 مشخص گرديد که از بين 21 لاين بررسي شده (جدول 4)،C-80-16، C-80-12، C-80-11، C-80-5، C-80-4، C-80-3 و C-80-20 داراي حداقل آلودگي بوده يا اصلاً آلودگي نداشتند و تفاوت معني داري بين آنها وجود نداشت، بنابراين به عنوان لاين هاي مقاوم تا نيمه مقاوم انتخاب گرديدند لاين هاي C-80-18، C-80-13، C-80-2 و C-80-21 (شاهد) داراي بالاترين آلودگي بوده و به عنوان لاين هاي حساس تعيين شدند. بقيه لاين ها حد واسط بين دو گروه بودند. در مقايسه ميانگين ضريب آلودگي لاين ها در سال 1382 (جدول4)، لاين هاي C-80-15، C-80-15، C-80-12، C-80-11، C-80-10، C-80-5، C-80-4، C-80-3 و C-80-20 که داراي حداقل آلودگي بوده يا اصلاً آلودگي نداشتند به عنوان لاين هاي مقاوم تا نيمه مقاوم انتخاب شدند. لاين هاي C-80-18، C-80-13، C-80-12 و C-80-21 (شاهد) داراي بالاترين آلودگي بوده و به عنوان لاين هاي حساس در نظر گرفته شدند. بقيه لاين ها حد واسط بين دو گروه بودند. تجزيه واريانس مرکب داده هاي ضريب آلودگي در جدول 3 نشان مي دهد که تفاوت لاين ها واثر متقابل لاين در سال در سطح احتمال 1% معني دار است. همچنين مقايسه ميانگين ضرايب آلودگي دو سال (جدول 4) بيانگر اين است که لاين هاي C-80-16، C-80-15، C-80-12، C-80-11 ، C-80-10، C-80-5، C-80-4، C-80-3، C-80-20 که داراي حداقل آلودگي بوده و يا اصلاً آلودگي نداشتند و تفاوت معني داري بين آنها وجود نداشت بنابراين به عنوان لاين هاي مقاوم تا نيمه مقاوم انتخاب گرديدند. لاين هاي C-80-18، C-80-13، C-80-2 و C-80-21 (شاهد) داراي بالاترين آلودگي بوده و به عنوان لاين هاي حساس در نظر گرفته شدند. بقيه لاين ها حد واسط بين دو گروه بودند. بايستي بيشتر مورد توجه قرار گيرند. همانطوريکه در مورد لاين هاي کاملاً مقاوم نيز اشاره شد، براي اثبات وجود ژن هاي مقاومت گياه کامل در دماي بالا و مقاومت تدريجي آزمايشات تجربه ژنتيکي دقيق ضروري مي باشد. لاين هاي که آلودگي بالايي (ضريب آلودگي بالاتر از 20) دارند براي انتخاب به عنوان منبع مقاومت و معرفي توصيه نمي گردند. نکته قابل توجه در اين بررسي وجود رقم Anza در شجره لاين هاي C-80-12، C-80-11، C-80-4 و C-80-13 مي باشد. رقم مذکور بدليل دارا بودن ژن هاي مقاومت Yr18 و Lr34 که به ترتيب مسئول مقاومت تدريجي نسبت به زنگ زردو زنگ قهوه اي هستند (36). همچنين ژن Bdv1 که مسئول مقاومت نسبت به ويروس کوتولگي زرد جو (7) است (30)، داراي اهميت مي باشد. بنابراين لاين هاي دارنده ژن هاي مذکور بايستي مورد توجه باشند زيرا ژنهاي ياد شده با يکديگر (30) و با نکروز نوک برگ پيوستگي داشته (29) و در نتيجه در صورت همراه بودن با 4-2 ژن ديگر مقاومت تدريجي، منجر به ايجاد سطح قابل قبولي از مقاومت در بيشتر مناطق خواهند شد (32). پس لاين هاي دارنده اين رقم (Anza) نيز بايستي مورد توجه باشند. البته از بين چهار لاين ياد شده، لاين C-80-13 با وجود داشتن رقم Anza در شجره خود از مقاومت کافي برخوردار نيست. علت اين حالت را چنين مي توان تفسير کرد که ژن Yr18 به تنهايي مقاومت کافي ايجاد نمي کند (32) و بايستي ژن هاي ديگري همراه با ژن Yr18 باشند تا مقاومت کافي ايجاد شود. بنابراين در لاين C-80-13 احتمالاً ژنهاي موثر ديگر وجود نداشته ولي در سه لاين ديگر موجود مي باشند که ممکن است بصورت اختصاص نژادي يا افزايشي عمل کنند.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
بحث روش مقايسه ضريب آلودگي به علت همبستگي با کاهش محصول در اثر آلودگي به زنگ هاي غلات به عنوان يکي از روش هاي مناسب ارزيابي ذکر شده است (22). اگر چه شرايط محيطي و تنوع نژادي در مناطق مختلف ممکن است واکنش لاين هاي مورد مطالعه را تحت تاثير قرار دهد با وجود اين، لاين هاي با ضريب آلودگي کمتر از 20 به عنوان لاين هاي مناسب جهت استفاده در برنامه به نژادي براي مقاومت به زنگ زرد معرفي مي گردند (2). لاين هايي که در اين بررسي آلودگي جزئي داشته و يا اصلاً آلودگي نداشتند احتمال دارد مقاومت اين لاين ها به علت ژن هاي مقاومت اختصاص نژادي (8) بوده و يا به دليل اثر افزايشي (9) چند ژن مقاومت بزرگ اثر باشد که به صورت اختصاص نژادي عمل مي کنند (16). با توجه به تجربه سالهاي قبل، لاين هايي که داراي ژن هاي مقاومت اختصاص نژادي باشند احتمال شکست آنها در اثر تغيير ويرولانس عامل بيماري بالا خواهد بود (3). بنابراين در انتخاب چنين لاين هائي بايد دقت نمود تا در صورت وجود ژنهاي مقاومت ديگر (بويژه مقاومت پايدار) آنها را به عنوان منبع مقاومت معرفي کرد. براي اثبات وجود ژن هاي ديگر به آزمايشات دقيق تجزيه ژنتيکي نياز خواهد بود. لاين هايي که آلودگي متوسط دارند احتمال اينکه چنين لاين هايي داراي ژنهاي کوچک اثر(11) بوده و به صورت افزايشي عمل کنند زياد مي باشد (2، 14). در اين لاين ها احتمال وجود ژن هايي کنترل کننده مقاومت تدريجي (يا زنگ گرفتگي تدريجي)(12) و ژنهاي مقاومت گياه کا مل در دماي بالا(13) زياد است. از آنجا که اين نوع مقاومتها به دليل اثر افزايشي ژنها مدت زمان زيادي دوام مي آورند، بنابراين در شجره لاين هاي C-80-14، C-80-7، C-80-6، C-80-5، C-80-4 و C-80-15 رقم Crow بکار رفته است. رقم مذکور داراي ژن Lr34 همراه با دو تا سه ژن ديگر است که مسئول مقاومت تدريجي نسبت به زنگ قهوه اي بوده (31)، همچنين با ژن هاي Yr18 و Bdv1 و نکروز نوک برگ پيوستگي دارند. بنابراين در مناطقي که بيماري زنگ قهوه اي تهديدي براي توليد گندم به شمار مي رود، لازم است به اين لاين ها توجه شود. در جدول 3 ملاحظه مي شود که اثر متقابل ژنوتيپ × سال در سطح احتمال 1% معني دار شده است. وجود چنين حالتي با توجه به نتايج محققين ديگر دور از انتظار نيست. با ملاحظه جدول 5 تفاوت دما و رطوبت در زمان گسترش بيماري در دو سال 81 و 82 مشهود است، از طرفي تغييرات آب و هوا به راحتي دراثرات متقابل پاتوژن ميزبان تاثير گذاشته و حتي مقاومت آنها را نيز تغيير مي دهد (33). بنابراين اثر متقابل ژنوتيپ× سال در بررسي حاضر نيز مي تواند به دليل تغييرات داده هاي محيطي و اثر آن روي برخي صفات مانند ژن هاي مقاومت گياه کامل در دماي بالا باشد. در اين نوع مقاومت بسته به دماي محيط واکنش گياه متفاوت است بطوريکه در بررسي شولتز و لاين (28) مشخص گرديده است که گياهان بالغ نسبت به زنگ زرد در چرخه حرارتي روزانه 10- تا 30 درجه سانتيگراد مقاوم و در چرخه حرارتي روزانه 21-6 درجه سانتي گراد حساس مي باشند. همچنين ارقام مختلف در حرارتهاي مختلف درجات متفاوتي از مقاومت گياه کامل در دماي بالا را نشان مي دهند (28). مقايسه ميانگين 20 لاين بررسي شده به همراه شاهد حساس از نظر ضريب آلودگي با استفاده از آزمون چند دامنه اي دانکن در سال 1381 و 1382 نشان داد که ارقام به ترتيب در 7 و 8 گروه قرار مي گيرند. افزايش تعداد گروه ها در سال 1382 مانند معني دار بودن متقابل ژنوتيپ × سال، احتمالاً به دليل اثر تغييرات شرايط محيطي است.با توجه به پتانسيل بالاي عامل بيماري در ايجاد نژادهاي جديد به دليل مهاجرت آسان در مسافت هاي طولاني، انتشار وسيع، جهش و فشار انتخابي (6، 15) توصيه مي گردد که در انتخاب مواد و معرفي آنها بر مقاومت پايدار تاکيد شود که مقاومت تدريجي (12) ومقاومت گياه کامل در دماي بالا (28) از اين نوع مقاومت مي باشند. بروز حساسيت درتعداد زيادي از ارقام جديد و آن هم پس از مدت کوتاهي بعد از توسعه کشت نشان دهنده وجود ژنهاي مقاومت اختصاص نژادي در اين ارقام است (3). علاوه بر اين تکيه بر مقاومت کامل و بدون هر گونه آلودگي و يا آلودگي کم و باتيپ آلودگي مقاوم (R) در انتخاب ارقام تاکيدي بر نحوه انتخاب ژن هاي مقاومت اختصاصي نسبت به نژاد بوده است اين موضوع به خوبي در شناسنامه معرفي اکثر ارقام معرفي شده پس از همه گيري سال 1372 مشهود است (2).بنابراين تکيه بر مقاومت پايدار بايستي مهمترين دغدغة به نژادگران باشد. زيرا ارقام داراي اين مقاومت ها عليرغم تغييرات ويرولانس عامل بيماري چندين سال دوام آورده و پايدار مانده اند. بعنوان مثال رقم Luke را مي توان نام برد که از زمان معرفي آن در سال 1970 در آمريکا تا به حال مقاومت قابل قبولي در برابر زنگ زرد از خود نشان داده است و دليل اين امر به علت مقاومت گياه کامل در دماي بالا مي باشد (23). اين نوع مقاومت که در مرحله گياه کامل و در چرخه حرارت 30-10 درجه سانتي گراد ظاهر مي گردد (28)، بدليل اينکه توسط چند ژن کنترل مي شود و اين ژنها اثرات جزئي داشته اما به صورت افزايشي عمل مي کنند، بنابراين از حالت پايداري برخوردار خواهد بود (23). در مشاهدات شخصي نگارنده نيز ارقام Nugaines و Luke که داراي مقاومت گياه کامل در دماي بالا مي باشند، طي چندين سال بررسي در اردبيل (از سال 1381 تا 1385) مقاومت قابل قبولي نسبت به زنگ زرد نشان داده اند (تحقيقات منتشر نشده است) و رقم Luke نسبت به رقم Nugaines متحمل تر بوده است. نتيجه گيري اگرچه لاين هاي مورد بررسي در اين پژوهش از بين مواد آزمايشات مقايسه عملکرد پيشرفته انتخاب گرديده اند و قبلاً در نقاط مختلف در برابر نژادهاي مختلف ارزيابي شده اند، با وجود اين استفاده از پاتوتيپ هاي مختلف در ارزيابي مقاومت ارقام و لاين ها در شرايط کنترل شده در مرحله گياهچه اي مي تواند تا حدودي به تشخيص ژن هاي مقاومت و تعيين ميزان موفقيت در ايجاد تنوع ژنتيک مقاومت در ارقام و لاين هاي پيشرفته منجر گردد. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان دهنده کاربرد چشمگير ژن هاي مربوط به مقاومت اختصاصي در برنامه به نژادي ژنوتيپ هاي مورد مطالعه است واکنش مزرعه اي اين ژنوتيپ ها اين ادعا را تاييد مي کند، لذا با توجه به اينکه اين نوع مقاومت ها معمولاً ناپايدار هستند افزايش تعداد منابع مقاومت به بيماري و به ويژه استفاده از منابع مقاومت پايدار مبتني بر مقاومت تدريجي و مقاومت گياه کامل در دماي بالا توصيه مي گردد.سپاسگزاري بدين وسيله از آقاي مهندس جابر شريفي جانشين محترم رئيس مرکز در ايستگاه تحقيقات کشاورزي و منابع طبيعي اردبيل و آقاي جاويد محمد زاده و کليه همکاراني که در اجراي اين تحقيق به نحوي بنده را ياري کردند تشکر و قدرداني مي کنم.منابع 1- صفوي ص. ع. و م. ترابي. 1385. بررسي واکنش مقاومت لاين هاي اميدبخش گندم نسبت به بيماري زنگ زرد در اردبيل. چکيده مقالات نهمين کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ايران، دانشگاه تهران، صفحه 468. 2- نظري ک.، م. ترابي، م. حسن پور حسني، ا. کاشاني، ر. هوشيار و م.ص. احمديان مقدم. 1379. ارزيابي مقاومت ارقام و لاين هاي پيشرفته گندم ديم نسبت به زنگ زرد در مراحل گياهچه اي و گياه کامل. نهال و بذر، 16: 262-252.3- نظري ک.، م. ترابي، م.ع. دهقان، ر. اقنوم، م. ص. احمديان مقدم و ح. فلاح. 1379. وضعيت بيماريزائي Puccinia striiformis و عکس العمل ارقام اصلاح شده و رگه هاي پيشرفته گندم نسبت به زنگ زرد در استان هاي شمالي ايران. نهال و بذر، 16: 424-393. پی نوشتها:1-Qualitative or hypersensitive resistance2- Quantitative resistance3- Durable resistance4-Latent period5- The Modified Cobbs Scale6- Coefficient of infection7- Barley yellow dwarf virus8- Race-specific resistance9- Additive effects10- Major genes effects11-Minor genes effects12-Slow rusting13- High- temperature, adult plant resistance (HTAP)* عضو هيات علمي مرکز تحقيقات کشاورزي ومنابع طبيعي استان اردبيل ** عضو هيات علمي موسسه تحقيقات اصلاح وتهيه نهال و بذر کرج منبع: نشريه پژوهش در علوم کشاورزي جلد4 شماره1/خ
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 3593]
-
گوناگون
پربازدیدترینها