محبوبترینها
قیمت دیگ بخار و تولیدکننده اصلی دیگ بخار
معروف‌ترین هدیه و سوغاتی یزد مشخص شد!
آشنایی با انواع دوربین مداربسته ضد آب
پرداخت اینترنتی قبوض ساختمان (پرداخت قبض گاز، برق و آب)
بهترین دوره آموزش سئو محتوا در سال 1403 با نام طوفان ۱۴۰۳ در فروردین ماه شروع می شود
یک صرافی ارز دیجیتال چه امکاناتی باید داشته باشد؟
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
جراحی و درمان ریشه دندان عفونی با خانم دکتر صفوراامامی
چه مواردی بر قیمت کابین دوش حمام تاثیر دارند؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1797065335
کتابخانههاي وقفي خراسان
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
کتابخانههاي وقفي خراسان نويسنده: غلامرضا اميرخاني (دورهي تيموري) مقدمه وقف کتاب در تمدن اسلامي از مهمترين و کهنترين کاربردهاي وقف به شمار ميرود. علاوه بر کتاب، ساير اموال منقول و غير منقول کتابخانهها نيز از جانب دانشمندان، امرا، وزرا و ساير نيکوکاران وقف ميشده است. اولين و شايعترين نوع وقف کتاب، وقف قرآن بوده است که از آن با عنوان «وقف مصاحف» نام برده ميشود. سرزمين پهناور خراسان را بايد خاستگاه نخستين نهادهاي آموزشي با عنوان «مدرسه» دانست. اين مدارس که اغلب داراي کتابخانه بودند، به تدريج در سراسر جهان اسلام، از ماوراءالنهر تا آندلس، گسترش يافتند. کتابخانههاي اين مراکز که عمدتا بر اساس مجموعهي وقفي باني يا بانيان مرکز بنا شده بود، با گذشت زمان غناي بيشتري مييافت زيرا نيکوکاران ديگر نيز مجموعه کتابهاي شخصي و ارزشمند خود را به اين سنت پسنديده اختصاص ميدادند. نخستين کتابخانهي خراسان در دوران اسلامي که در منابع تاريخي از آن نام برده شده، کتابخانهي غزنه است که در قرن دوم هجري پابرجا بود. و نسخهي نفيسي از کتاب مقدس نيز در آن نگهداري ميشد. اين کتابخانه داراي فهرست بود و کتب گرانبهاي آن در صندوقهايي قفلدار محافظت ميشد (1).از جمله اشخاصي که نام آنها در تاريخ خراسان به عنوان واقف کتاب و کتابخانه ذکر شده، ابنحبان بستي (354-274 ه ق) است. وي دانشمند و نويسندهاي مشهور و کثيرالسفر بود که به اقصي نقاط عالم اسلام سفر کرد و از محضر اساتيد بسياري کسب فيض نمود (2).ابنحبان پس از سفرهاي متعدد و در پايان عمر خود، براي جويندگان علم و دانش خانقاهي در شهر نيشابور ساخت و کتابخانهاي بر آن وقف کرد که استفاده و استنساخ کتب براي همگان رايگان بود، مشروط بر آنکه کتاب از آن محل بيرون برده نشود(3). در طول سدههاي متمادي، مساجد مهم و باشکوهي در خراسان بنا شد که برخي از آنها به تصريح متون تاريخي کتابخانههايي معتبر داشتند. کتابخانهي مسجد عقلا در نيشابور از جملهي آنهاست. حافظ ابرو (834-763 ه ق)، مورخ عصر تيموري، در ذيل مطلب مربوط به حملهي غزها به شهر نيشابور در سال 548 ه ق چنين مينويسد: از جمله خرابي که در عهد غزان شد، مسجدي بود که آن را مسجد عقلا ميگفتند و در آن خزانهي کتب معتبر. چنانکه پنج هزار مجلد از کتاب از انواع علوم در آنجا بر طلبه وقف بود و هشت مدرسه از مدارس خلفا بود و هفده مدرسه که مخصوص اصحاب شافعي بود و پنج کتابخانهي ديگر که در هر يک مبالغي کتاب بود بسوخت و هفت کتابخانه غارت کردند و مجموع به نرخ کاغذ و مقوا بفروختند (4). تا پيش از ظهور تيموريان، کتابخانههاي وقفي متعددي به ويژه در مرو و بخارا وجود داشته و منابع تاريخي نيز از آنها ياد کردهاند. کتابخانهي عزيزيهي مرو - که در مسجد جامع اين شهر قرار داشت و در واقع کتابخانهاي عمومي و با اهميت در زمان سلطان سنجر سلجوقي (حک: 552-511 ه ق) محسوب ميشد - از آن جمله است. در اين کتابخانه دوازده هزار جلد کتاب وجود داشت که تمام آن وقف عام بوده است. ماجرايي که ياقوت حموي (626-574 ه ق) در معجم البلدان نقل کرده بسيار قابل توجه است. وي امانت گرفتن کتاب از کتابخانههاي مرو را بسيار ساده و غالبا بدون نياز به وجهالضمان ذکر کرده و يادآور ميشود که در يک زمان، دويست جلد از کتب اين کتابخانهها نزد وي امانت بوده است (5). ظهور تيمور در اواخر قرن هشتم هجري و پيدايش دولت تيموري، آثار و تبعات گستردهاي به همراه داشت. هجوم آغازين تيمور به سرزمين خراسان که ويرانيها و فجايع زيادي را به همراه داشت، روي نخست اين ماجرا، و اهتمام فرزندان و جانشينان تيمور به جبران اين خرابيها روي ديگر آن را تشکيل ميدهد. بايد توجه داشت که شخص تيمور نيز پس از پيروزي و استقرار کامل به آباداني و ايجاد بناها و مراکز عامالمنفعه به ويژه در سمرقند پرداخت. پارهاي تحقيقات مورخين روسي بر وجود کتابخانهاي باشکوه در حيات تيمور دلالت ميکند (6)هر چند به نظر ميرسد در اين گونه اظهارنظرها نوعي جانبداري از تيمور به ويژه از سوي مورخان ازبک لحاظ شده است. دوران صد و چهار سالهي زمامداري جانشينان تيمور (911-807 ه ق) را بايد دوران اوج و شکوه کتابخانهها دانست. ويژگي منحصر به فردي که اين مسأله را قوت ميبخشد تداوم اين شکوه و جلال در تمام اين دوره در سراسر ايران (7)و به ويژه خراسان است. از نخستين جانشينان تيمور، يعني فرزند چهارم او، شاهرخ (حک: 850-807 ه ق) تا آخرين زمامدار تيموري - سلطان حسين بايقرا (حک: 911-875 ه ق) - کتابخانهها به منزلهي نمادي فرهنگي از جايگاه ويژهاي برخوردار هستند. اهتمام و اشتياق خاندان تيموري به کتاب، کتابخانه و صنايع کتابآرايي و کتابپردازي به ايران منحصر نشد و شاخهاي از اين سلسله که به هندوستان رفته و در آن سرزمين حکومت داشتند نيز اقدام به تأسيس کتابخانههاي باشکوهي کردند که در برخي از منابع به آنها نيز اشاره شده است(8). مطالعه در تاريخچهي موقوفات عهد تيموري، نقش دو شخصيت شناخته شدهي اين دوره را برجستهتر ميکند: 1. گوهرشاد آغا (861-780 ه ق) همسر شاهرخ تيموري و دختر امير غياثالدين ترخان(9) وي از معدود زناني است که برخلاف بيشتر همسران شاهان و دولتمردان، که زندگي آنها چندان روشن نيست، سرگذشتي آشکار و مذکور در منابع تاريخي آن عصر دارد. اقتدار و نفوذ وي در دربار و نقش بارز او در پارهاي از تصميمات همسرش مورد تأييد مورخان و محققان است. اما يگانه ويژگي گوهرشاد که نام وي را چنين بلندآوازه و جاودان نموده، اهتمام وافر و کوشش درخور تحسين او به احداث بناهاي عامالمنفعه و موقوفي است که مشهورترين اين آثار، مسجد گوهرشاد واقع در مشهد مقدس است. اين مسجد که بزرگترين مسجد چهار ايواني در ايران و شاهکاري از معماري و کاشيکاري تيموري محسوب ميشود، بر پيشاني ايوان مقصورهي خود، نمونهي خط بايسنقر (837-799 ه ق) - فرزند گوهرشاد - را نيز دارد. ظاهرا کتابخانهي معتبري در اين محل وجود داشته که هنگام تجاوز ازبکان دستخوش تاراج ميشود (10). در حرم مطهر رضوي (ع) نيز دو رواق معروف دارالحفاظ و دارالسياده از يادگارهاي گوهرشاد به شمار ميرود (11). بايد توجه داشت پايتخت شاهرخ، هرات بوده و بالطبع در دوران طولاني زمامداري او شاهد رونق و شکوفايي بيشتري هستيم. خواجه تاجالدين سلماني از شعراي آن دوره در وصف هرات چنين سروده است: هرات چشم و چراغ جميع بلدان استجهان تن است به نسبت، هرات چون جان استشدست سينهي روي زمين، خراسان ليکهرات از ره معني دل خراسان است (12).تعدد و تنوع گستردهي موقوفات از عوامل مهم شکوفايي و رونق هرات بود که بخش عمدهاي از اين بناها به گوهرشاد مربوط ميشد. از بين بناهاي منتسب به گوهرشاد، مسجد جامع و مدرسهي هرات، جايگاه ويژهاي داشت. خواندمير در خاتمهي خلاصةالاخبار در وصف اين دو بنا چنين مينويسد: مسجد جامع بانوي عظمي، گوهرشادآغا، در نهايت نزاهت و نظافت و نهايت عظمت و لطافت است و هر جمعه در آن مقام لازمالاحترام جمعيت تمام دست ميدهد. مدرسهي شريفهي مهد علياي مذکوره [گوهرشاد] به حليهي تکلف و زينت و زيور و وسعت و رفعت مزين و محلي است به وفور فسحت و کثرت متانت از اکثر بقاع اين بلدهي جنت صفت ممتاز و مستثني. در اين اوقات چهار نفر از علماي پسنديده سمات در آن بقعهي فايضالبرکات به درس و افاده، قيام و اقدام مينمايند. و از موقوفاتش به حظ اوفر محظوظ و بهرهور ميگردند (13). 2. اميرعليشير نوايي (906-844 ه ق) وزير نامدار و فرهنگ دوست سلطان حسين بايقرا و بنيانگداز ادبيات ترکي جغتايي؛ حمايت اميرعليشير از هنرمندان، نويسندگان، دانشمندان و اهل فضل، مورد تصريح همهي متون تاريخي قرار گرفته است. علايق شخصي سلطان حسين بايقرا و همگامي او با وزيرش در پشتيباني از اديبان و هنرمندان، دورهي کمنظيري از شکوفايي ادب و هنر در خراسان را پديد آورده بود. وي در دربار به حدي بود که اجازه داشت آنچه را به سبب نيکخواهي و خيرانديشي صلاح ميداند تا سه نوبت به شاه بگويد (14). عليشير نوايي به دفعات و در منابع گوناگون، به احسان و کرم و انجام کاريهاي خير ستوده شده است. نقل است که وي از 75 هزار دينار عوايد ملکي که از سلطان ميگرفت، 15 هزار دينار را خرج خود و مابقي را صرف خيرات و ايجاد بناهاي عامالمنفعه ميکرد. در متون دورهي تيموري، 370 بنا اعم از مسجد، مدرسه، کتابخانه، خانقاه، بيمارستان، آبانبار، کاروانسرا، گرمابه و همچنين نهر آبي به طول 15 فرسخ را در شمار موقوفات به جاي مانده از اميرعليشير، آوردهاند (15). در ديباچهي موقوفات اميرعليشير نمونهاي ذکر شده که بسيار شايان توجه است. در اين وقفنامه براي تدريس در دو صفهي شرقي و غربي مدرسه، دو مدرس تعيين شده بود که يکي درس اصول و فروع فقه و ديگري درس اصول و فروع حديث را ميگفت. براي هر يک از اين دو مدرس سالانه يک هزار و دويست سکهي طلا و بيست و چهار بار غله که يک سوم آن جو و دو سوم آن گندم باشد، تعيين مقرري شده بود. هر مدرس موظف بود حداقل يازده طلبه را درس دهد. براي اين طلاب نيز مقرري ساليانهاي متناسب با ميزان استعداد و تلاش آنها منظور شده بود. به هر يک از سه نفر اول که در تحصيل ممتاز بودند، بيست و چهار سکهي طلا و پنج بار غله، به چهار نفر بعدي که در واقع دانشجويان متوسط به شمار ميرفتند، شانزده سکهي طلا و چهار بار گندم و به چهار نفر آخر که عليالقاعده دانشجويان ضعيف محسوب ميشدند، دوازده سکهي طلا و سه بار غله تعلق ميگرفت (16). از ديگر بناهاي آموزشي اميرعليشير بايد از مدارس شفائيهي و نظاميه در هرات و مدارس خسرويه در مرو نام برد. وي براي اين مدارس کتابخانههاي معتبري گرد آورده بود (17). اميرعليشير به تصوف گرايش داشت. ميزان ارادت او به طريقت نقشبنديه تا آنجا بود که خود را نقشبندي ميدانست و در پايان عمر، منصب جاروکشي خانقاه خواجه عبدالله انصاري در هرات را اختيار کرد. به همين دليل خانقاههاي متعددي را بنيان نهاد که مشهورترين آنها اخلاصيه نام داشت. در جوار اغلب اين خانقاهها مدرسه و کتابخانهاي به دستور اميرعليشير ساخته شده بود. مسجد جامع هرات که از يادگارهاي گوهرشاد بود، در زمان اميرعليشير بازسازي شد و به فرمان وي خواجه ميرک نقاش، نگارش کتابهي آن را آغاز کرد (18). وقفنامههاي متعددي از آن دوره بر جاي مانده که عبارت «من وقف عليشير» بر آنها نگاشته شده است(19)ايوان جنوبي صحن عتيق آستان مقدس رضوي (ع) نيز از يادگارهاي اوست (20). کتابخانهي شخصي اميرعليشير نيز از مهمترين کتابخانهها در زمان خود به شمار ميرفت. ادارهي اين کتابخانه به عهدهي شخصي به نام حاج محمد نقاش مشهور به ذوالفنون بود که خواندمير در حبيبالسير در مورد او چنين مينويسد: مولانا حاجي محمد نقاش، ذوالفنون زمان خود بود و پيوسته به قلم انديشه، امور غريبه و صور عجيبه بر صحايف روزگار تحرير مينمود. در فن تصوير و تذهيب مهارت تمام داشت و چندگاه همت بر پختن چيني فغفوري گماشت. بعد از تجربهي بسيار و ارتکاب مشقت بيشمار جسم ظروف و اواني که ميساخت با چيني به غايت شبيه گشت اما رنگ و صفايش چنانچه ميبايد نبود و از جمله مخترعات مولانا حاجي محمد صندوق ساعتي است که در کتابخانهي امير نظامالدين عليشير ترتيب نموده در آن صندوق صورتي تعبيه کرده بود که چوبي در دست داشت و چون يک ساعت از روز ميگذشت آن پيکر چوب را يک نوبت به نقارهاي که در پيش او بود ميزد و بعد از گذشتن ساعت دوم، دو نوبت آن حرکت ميکرد و علي هذا القياس. و خدمت مولوي مدتي کتابدار اميرعليشير بود و آخرالامر از آن جناب رنجيده در شهر سنهي اربع و تسعمائه که ميرزا بديعالزمان به محاصرهي بلدهي هرات اشتغال داشت، بگريخت و به شاهزاده پيوست و به همان منصب منصوب گشت و در اوايل زمان استيلاي ابوالفتح محمد خان شيباني درگذشت (21). بنا به گفتهي خواندمير، حاجي محمد نقاش پس از دلتنگييي که از اميرعليشير پيدا ميکند به دربار بديعالزمان ميرزا (حک: 912-911 ه ق) گريخته و در آنجا هم مجددا به سمت کتابداري منصوب ميشود. خواجه ميرک نقاش - که قبلا نيز از او نام برديم - از ديگر هنرمندان شاغل در کتابخانهي اميرعليشير بوده است (22). نمونههايي از شرايط وقف از جمله وقفنامههاي مربوط به اوايل قرن دهم در خراسان (همزمان با زوال دولت تيموري) ميتوان از وقفنامهي ابوالفتح محمد شيباني خان در سمرقند نام برد. وي مدرسهاي در چهار سوي کوي بابا خدايداد شهر سمرقند ساخت و بعدها خود در آنجا دفن شد. پسرش ابوالغازي محمد تيمور بهادر خان بناي مدرسه را به پايان برد و او نيز همانند پدرش در آن محل دفن شد. همسر وي علاوه بر رسيدگي به اين مدرسه، اقدام به ساخت مدرسهي ديگري در جوار همان محل کرد. او علماي زيادي را در اين دو مدرسه به تدريس واداشت. کار بعدي اين زن نيکوکار، احداث کتابخانه براي مدرسه بود. وي کتب نفيسي در موضوعات مختلف مذهبي، به ويژه فقه و اصول دين وقف کتابخانه کرد. مطابق وقفنامهي به جاي مانده که مشهور به «وقفنامهي شيباني خان» است، کتابهاي کتابخانه «در صناديق پرداخته و معد و مهيا بودند». ترجمه و شرح اين وقفنامه به زبان روسي در سال 1966 ميلادي در تاشکند چاپ شده است. در بخشي از وقفنامه چنين آمده است: بايد در سر ده سالي اين وقفيه را نزد حاکم و شيخالاسلام و قاضيالقضاة ببرند و وقفيهي جديدهاي از روي اين اصل بيفزوني و کاستي بنويسند و گواهان تازهاي بر آن برگيرند و به توقيع و مهر همهي آنان برسانند. بهاي کاغذ و مزد نوشتن آن از بهرهي اين واقف بپردازند و به کساني که در اين مجلس هستند مهماني بدهند. متولي اين وقفيه را بر فرمانروايان و اوليالامر و حاکم شهر سمرقند و در هر عصري نشان دهد تا از شرطهاي آن آگاه باشد (23). نمونهي ديگر وقفنامهاي مربوط به سال 861 ه ق مندرج در پشت صفحهي نخست نسخهاي خطي از تفسير شيخ ابوالفتوح رازي (قرن ششم هجري) است: چون در روضهي رضيهي مرضيهي رضويهي حضرت انوارالالهيه، وزير اعظم اعدل، عضدالدوله، يمين السلطنة القاهره، امين الله الباهرة، اعتمادالدوله، جلالالدين، شيخ ابوسعيد قزل ارسلان - عمر الله تعالي حدائق دولته - از کمال ارادت و حسن عقيدت خاطر مبارک به رونق جميع امور عباد متعلق بود و در روضهي مطهره جوامع کلام الله و مصاحف بسيار بود، اما تفسيري که همهي طوايف از آن استفادهي معاني قرآني تواند نمود نبود، بنابراين مشاراليه اين مجلد تفسير را با سي مجلد ديگر بر روضهي شريفهي منوره وقف کرد، وقف صحيح و مشروع لاستفادة جميع المسلمين و ان لا يباع و لا يرهن و لا يخرج من نواحي الروضه. و جمعة ذلک بتاريخ سلخ ربيعالاول سنة احدي و ستين و ثمانمياته [861](24). همان گونه که ملاحظه ميشود بر اساس شرايط صادره از سوي واقف، هيچ کدام از کتابها نبايد فروش رود، گرو گذاشته شود و يا از اطراف روضه خارج شود. سرنوشت کتابخانههاي وقفي با گذشت پانصد سال از زوال دولت پرفراز و نشيب تيموري، اکنون در تمامي سرزمينهاي خراسان بزرگ، اعم از ايران و افغانستان و ماوراءالنهر اثري از آن همه کتابخانههاي باشکوه به چشم نميخورد. آنچه به دست ما رسيده نسخههاي خطي به جايمانده از مجموعههاي عظيم آن روزگار و يا نوشتههاي مورخان و نويسندگان آن عصر است. شايد تنها استثنايي را که بتوان قايل شد، کتابخانهي آستان قدس رضوي (ع) است که از برکات آن امام همام، همچنان پابرجاست. تاريخ پيدايش اين کتابخانه را به اعتبار نسخههاي خطي موجود، قرن چهارم هجري ميدانند. وضعيت آن در دورهي تيموريان روشن نيست ولي همانگونه که ديديم وقفنامهي مربوط به سال 861 ه ق ميتواند دليلي بر داير بودن کتابخانه در آن زمان باشد. به تصريح متون در سالهاي آغازين قرن دهم نيز کتابخانه برقرار بوده است. ماجراهايي که بر اين کتابخانه و مجموعهي آن در اواخر سدهي دهم گذشته، بسيار مهم و در عين حال تأسفآور است. اسکندربيگ ترکمان در اثر مشهور خود تاريخ عالمآراي عباسي و در ذيل مطالب مربوط به هجوم عبدالمؤمن خان ازبک و سپاهيانش به شهر مشهد، پس از شرح فجايع بيحدي که بر مردم و علماي آن شهر ميرود، به ذکر غارت روضهي مقدس رضوي پرداخته و چنين مينويسد: قناديل مرصع و طلا و نقره و شمعدان که از حيز تعداد بيرون بود و مفروشات و ظروف و اواني چيني و کتابخانهي سرکار فيضآثار که در تمادي ايام از اقصي بلاد اسلام جمع شده بود از مصاحف به خطوط شريف حضرت ائمهي معصومين (ع) و استادان ماتقدم مثل ياقوت مستعصمي و استادان سته و ديگر کتاب علمي و فارسي که از حيز احصا بيرون بود به دست اوزبکان بيتميز نادان در آمده، آن در گرانمايه را چون خزف ريزهي بيبها به يکديگر ميفروختند (25). با گذشت چندين سال از اين ماجرا، تقدير اين گونه ميشود که تعدادي از اين کتب به يغما رفته در هندوستان توسط عالم جليلالقدر شيمي، قاضي نورالله شوشتري (1019-956 ه ق) مشاهده و خريداري شده و به روضهي مقدسه بازگردانده ميشود. سند اين مدعا، دست خط آن دانشمند فرزانه در نسخهي خطي از کتاب مختصر مجمعالبيان، موجود در گنجينهي نسخههاي خطي آستان قدس رضوي است: از جمله کتب کتابخانهي سرکار فيضآثار مشهد مقدس معلي است که طايفهي اوزبکيه از آن جا به غارت برده بودند و به واسطه و وسايط به هند آورده، به فقير حقير تراب اقوام اهل الله نورالله بن شريف الحسيني المرعشي الشوشتري - احسن الله اليهما - فروخته و فقير قربة الي الله آن را با چند جلد کتاب ديگر که از وقف سرکار آن حضرت به دست آمده بود به آن مشهد مقدس فرستاد (26). و از آن پس در طي قرون متمادي و با اهتمام و سعي وافر علما، دانشمندان، نيکوکاران و ساير ارادتمندان آستان ملکوتي حضرت ثامن الائمه (ع) به ويژه شيخ بهائي (1031-953 ه ق) که از جانب شاه عباس مأمور گردآوري نسخههاي پراکندهي کتابخانه شده بود، کتابخانه به حيات علمي - فرهنگي خود ادامه داده و امروز نيز از افتخارات فرهنگ و تمدن اسلام و ايران به شمار ميرود. پی نوشت:1- حبيبي، ص 995.2- رفيعي، ص 304.3- کسايي، ص 46.4- حافظ ابرو، ص 63.5- ياقوت حموي، ج 4، صص 510-509.6- سلوتسکي، ص 72.7- از مناطق ديگري که در دورهي تيموريان از کتابخانههاي معتبري برخوردار بودند ميتوان به يزد، اردبيل و شيراز اشاره کرد.8- نصرآبادي، صص 67 و 141.9- رجبي، ص 200.10- همايونفرخ، ج 2، ص 112.11- عطاردي، ج 1، صص 154 و 165.12- خواندمير، 1372، ص 185.13- همان، صص 195-194.14- نوايي، ص 398.15- بار تولد، صص 28-27.16- نوايي؛ ص کج مقدمه.17- نوايي، ص 25.18- حجتي، ص 716.19- همان.20- براي کسب اطلاعات بيشتر پيرامون موقوفات اميرعليشير ميتوان به آثار خواندمير، به ويژه مکارمالاخلاق، مراجعه کرد.21- خواندمير، 1362، ج 4، ص 348.22- فکري سلجوقي، ص 34.23- دانش پژوه، ص 41.24- امام، ص 515.25- اسکندربيک ترکمان، ج 1، ص 276.26- فهرست کتابخانهي آستان قدس، ج 4، ص 237.منبع: ميراث جاويدان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 586]
-
گوناگون
پربازدیدترینها