محبوبترینها
از کجا بفهمیم قاشق چنگال اصل است | قاشق چنگال تقلبی نخرید!
با چاپ روی وسایل یک کسب و کار پرسود بسازید
قیمت دیگ بخار و تولیدکننده اصلی دیگ بخار
معروف‌ترین هدیه و سوغاتی یزد مشخص شد!
آشنایی با انواع دوربین مداربسته ضد آب
پرداخت اینترنتی قبوض ساختمان (پرداخت قبض گاز، برق و آب)
بهترین دوره آموزش سئو محتوا در سال 1403 با نام طوفان ۱۴۰۳ در فروردین ماه شروع می شود
یک صرافی ارز دیجیتال چه امکاناتی باید داشته باشد؟
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
جراحی و درمان ریشه دندان عفونی با خانم دکتر صفوراامامی
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1799262511
سه مجلس اول متكثر، مقتدر و متهور
واضح آرشیو وب فارسی:عصر ایران: سه مجلس اول متكثر، مقتدر و متهور گفتوگو با حجتالاسلام رسول منتجبنيا مجلس اول كه شكل گرفت، به عنوان نخستين پايگاه تقنيني كشور درنظام جديد نگاههاي زيادي را به خود معطوف كرد. افكار عمومي به‌طور عام و سياسيون به طور خاص چشم به مجلس نوپا، اما به لحاظ فكري متكثر دوخته بودند تا ببينند يكي از پايگاه‌هاي تحول‌ساز كشور در دوره جديد حيات سياسي، چه خواهد كرد. مجلس اول وقتي تشكيل شد، طيف‌هاي فكري متنوع را در خود جاي داد، خط امامي، ليبرال، ملي- مذهبي و... اما يكي از مهمترين ويژگي‌هاي اين مجلس تازه تاسيس اين بود كه فارغ از جنجال‌هاي سياسي روز و فضاي ملتهب پس از گذار، بيشتر توان خود را صرف تصويب طرح‌ها و لوايحي كرد كه به ساختارها مربوط مي شد و يا اصلا‌حيه‌اي بود بر قوانين به جامانده از رژيم قبل. مجلس اول با تصويب 365 طرح ولا‌يحه از مجموع 804 طرح و لا‌يحه در دستوركار، ركوردار تصويب قوانين درميان مجالس سه‌گانه اول بود. در آن مجلس چهره‌هايي بر كرسي‌هاي نمايندگي تكيه زده بودند كه برخي از آنها تا پايان دور سوم هم در جايگاه تقنين باقي ماندند، يكي از آنها حجتالاسلام رسول منتجبنيا است كه پس از برگزاري انتخابات مياندوره‌اي مجلس اول (پس از وقوع حادثه حزب جمهوري اسلا‌مي) به عنوان نماينده شيراز به مجلس راه يافت و تا پايان مجلس سوم نيز اين راه را ادامه داد. با او گفتوگو كرديم، اما نه فقط با محوريت مجلس اول از او دو مجلس ديگر هم جويا شديم. حاصل اين گفتوگو پيش‌روي شماست. كدام يك از مجالس سه‌گانه از نظر حقوقي و تقنيني و نيز اثرگذاري سياسي قوي‌تر بودند؟ هر كدام از سه دوره اول ويژگي‌هاي خاصي داشتند. مجلس اول تركيبي از ديدگاه‌هاي گوناگون و سليقه‌هاي متنوع بود، در عين حال تجربه قانونگذاري بسيار كم و مشكلا‌ت اول انقلا‌ب هم فراوان بود، بنابراين انتظار نمي‌رفت مجلس اول همانند مجلس مقتدر و قوي پايه‌گذاري‌هاي اساسي داشته باشد. اما مجلس دوم قوام بيشتري داشت. در اين مجلس بخشي از ديدگاه‌ها از جمله ليبرال‌ها و برخي سلا‌يق غيرهمسو با انقلا‌ب عملا حذف شدند؛ اما همچنان دو جريان اساسي در مقابل هم قرار داشتند. به اعتقاد من مجلس دوم پخته‌تر، غني‌تر و قوي‌تر از مجلس اول بود. اما مجلس سوم به لحاظ قدرت علمي و شجاعت و تهور قدرتمند‌تر از دو مجلس قبلي بود، ضمن اينكه از يك‌سو پشتوانه حمايت امام و راي بالا‌ي مردم را به همراه داشت و از سويي نيرو‌هايي تحصيلكرده در اين مجلس بيشتر بودند. از طرفي اين مجلس بخشي از درگيري‌هاي دور اول و دوم مجلس را نداشت و مشكلا‌ت بيروني آن نيز كمتر بود. با توجه به تعداد مصوبات مجلس اول به نظر ميرسد اين مجلس نوپا پركارتر از ديگر مجالس بوده، اين طور نيست؟ واقعيت اين است كه مجلس اول كمتر وارد مسائل سياسي شده و بيشتر توان نمايندگان صرف حفظ انقلا‌ب، تقويت نظام تازه تاسيس و مقابله با تهاجم و دشمني‌هاي خارجي مي‌شد. از سوي ديگر نمايندگان مجلس اول، با توجه به تاسيس يك نظام نوين، سعي داشتند قوانيني را كه از پيش از انقلا‌ب به جا مانده بود اصلا‌ح كنند. اما به مرور نمايندگان به اين مرحله رسيدند كه قوانين مادر را تصويب و اصلا‌ح كنند؛ مثل تصويب قانون بانكداري بدون ربا، كه با تلا‌ش نمايندگان و اما و اگرهاي فراوان رئيس‌جمهور وقت، بني‌صدر، به تصويب رسيد. او معتقد بود <امكان ندارد بانك بدون ربا داشته باشيم، اصولا‌ً نظام بانكي يعني نظام ربوي> اما نمايندگان با تلا‌ش همه جانبه اين طرح را تصويب كردند. دوره‌هاي دوم و سوم مجلس بيشتر به مباحث اساسي كه نگاهي به آينده داشته پرداخته شد. شاكله مجلس اول را طيف‌هاي فكري متنوع و متكثر تشكيل مي‌داد. به نظر شما اين به كارآمدتر شدن مجلس كمك كرد؟ با توجه به اينكه مجلس اول مدت كوتاهي پس از پيروزي انقلا‌ب شكل گرفت، چهره‌هاي موجه در نزد مردم و البته با سليقه‌هاي مختلف موفق شدند به مجلس راه يابند؛ در عين حال تفكر حاكم بر نظام و انقلا‌ب، تفكر امام بود كه البته در آن شرايط هم بخشي از نمايندگان يا اين تفكر را قبول نداشتند يا توجيه و همراه نبودند. مجلس اول تركيبي بود از نيروهاي ملي-مذهبي، طرفداران بني‌صدر و پيروان خط امام (ره) و نيز طيف‌بازار كه اين، يكي از مزايا و امتيازات مجلس اول بود، چون همه طيف‌هاي سياسي جامعه در مجلس نماينده داشتند. پس چرا در دور دوم مجلس بسياري از چهره‌هاي مجلس اول يا حذف شدنديا خود در انتخابات حضور پيدانكردند؟ اين اتفاق يك جريان و روند طبيعي بود. جريان ليبراليسم به دلا‌يل مختلف شكست خورده بود، پس از تصويب طرح عدم كفايت سياسي بني‌صدر نيز طرفداران او شكست خوردند. ملي‌مذهبي‌ها هم عملا‌ً وجهه و اعتبار سابق‌شان را از دست داده بودند و به همين جهت نتوانستند در دور بعدي مجلس حضور داشته باشند. اين اتفاق يك جريان طبيعي بود نه مانع تراشي يا مثلا‌ً به خاطر ردصلا‌حيت كانديداها؛ ولي در دور سوم هم اين اتفاق دوباره تكرار شد و در انتخابات آن دوره هم عده ديگري غربال شدند؟ درست است؛ اما در هيچيك از اين سه دوره اهرم‌هاي اجرايي و نظارت مانع حضور فرد يا گروهي نشدند؛ بلكه مردم خودشان به اين نتيجه رسيدند كه مثلا‌ً فلا‌ن فرد يا گروه را انتخاب نكنند. به نظرمي رسد با وجود حذف بسياري از نمايندگان مجلس اول كه طيف فكري مخالف نيروهاي خط امام را تشكيل مي دادند، كانديداهاي يكدست تري براي مجلس دوم ماندند. با اين حساب بايد انتخابات راحت تري برگزار شده باشد. در دور دوم احزاب همچنان در مجلس فعال بودند؛ حزب جمهوري اسلا‌مي، سازمان مجاهدين و ديگر گروه ها. قوي ترين تشكيلا‌ت حزب جمهوري اسلا‌مي بود. از طرفي جامعه روحانيت مبارز و جامعه مدرسين حوزه علميه قم نيز قوي و فعال بودند. اين دو تشكل با هم هماهنگ بودند و در واقع در يك ائتلاف فعاليت مي كردند. حزب جمهوري اسلا‌مي به عنوان يك تشكل سياسي، اختلا‌فات دروني داشت اما حاكميت حزب با جامعه روحانيت و جامعه مدرسين هماهنگي داشت؛ در نتيجه تصميماتي كه در حزب گرفته مي شد، نوعا تصميم هايي بود كه به سمت اين دو تشكل متمايل بود. در آن زمان ستادي در حزب جمهوري اسلا‌مي شكل گرفت به دبيري آقاي جاسبي. اعضاي اين ستاد عبارت بودند از آقايان مرحوم زواره اي، بادامچيان، دري نجف آبادي و مهندس موسوي كه البته به نمايندگي از ايشان آقاي آقازاده در جلسات اين ستاد حضور مي يافتند. در كنار اين اعضا من هم به نمايندگي از كانون حزب مجلس در ستاد حضور داشتم.ستاد تشكيل شد و ما چند ماه براي انتخابات كار كرديم؛ اما چون اكثريت اعضاي اين ستاد از يك طيف فكري بودند، بيشتر تصميمات يك سويه بود. اين ستاد در چه زماني تشكيل شد؟ دقيقا خاطرم نيست، در آستانه انتخابات مجلس دوم بود. محل آن هم دفتر مركزي حزب جمهوري اسلا‌مي بود و هر روز بعد از ظهرها تشكيل مي‌شد. با اين تركيب احتمالا بيشتر كانديداها از يك طرف انتخاب مي شدند. مشكل اينجا بود كه به غير از من و آقاي آقازاده، بقيه اعضاي ستاد با توجه به گرايش هاي فكري مشترك، تلا‌ش مي كردند كانديداهاي يك جناح را وارد مجلس كنند. براي اين كار نيز داشتند به حزب فشار مي آوردند و با جوامع روحانيت و مدرسين هم هماهنگي كرده بودند. عليرغم مخالفت هاي من و گاه آقاي آقازاده، عملا جريان انتخاب كانديداها داشت به يك سمت پيش مي رفت و در واقع بيشتر كانديداها از يك طرف انتخاب مي شدند. جريان به اين شكل ادامه داشت تا اين كه يك روز كه براي شروع كار به ستاد رفته بوديم، مطابق معمول خواستيم اول اخبار راديو را بشنويم، بعد جلسه را شروع كنيم.وقتي راديو را روشن كرديم، اولين خبر پيامي از حضرت امام (ره) بود مبني بر اين كه نبايد يك جريان بر كشور حاكم شود. امام در آن جا احساس كردند كه توازن به نفع جريان راست در حال تغيير است؛ بنابراين با اين پيام فضا را تغيير دادند. ايشان تاكيد كردند هر تشكيلا‌ت در هر استان براي همان استان تصميم بگيرد و اين طور نباشد كه بعضي گروه ها براي سراسر كشور تصميم گيري كنند. وقتي اين خبر را شنيديم من بلا‌فاصله گفتم با اين حساب ستاد ما مشروعيت ندارد و فقط مي توانيم در محدوده تهران تصميم گيري كنيم. در نهايت همان شب اطلا‌عيه داديم و فرمان امام را اجرا كرديم. آيا اين اختلا‌ف ديدگاه در بروز انشعاب در جامعه روحانيت مبارز موثر بود؟ زمينه ساز بود. قضيه اين بود كه در آستانه انتخابات دوره سوم مجلس همه گروهها و فعالا‌ن سياسي در حال فعاليت بودند و خود را براي شركت درانتخابات آماده مي كردند. طبيعتا نيروهاي خط امام نيز در تلا‌ش بودند كه نيروهايشان رامتمركز كرده و آماده حضور در انتخابات شوند. ولي تشكيلا‌ت منسجمي نداشتند؛حزب جمهوري اسلا‌مي تعطيل شده بود، سازمان مجاهدين منحل شده بود و فقط تعدادي از انجمن هاي اسلا‌مي باقي مانده بودند. درون جامعه روحانيت در جلساتي كه برپا كرده بودند اختلا‌ف نظر رخ داده بود؛ مثلا درباره چند كانديدا عده اي نظر مثبت داشتند عده اي ديدگاه منفي، اين اختلا‌ف نظر زمينه بروز انشعاب را فراهم كرد. در آن زمان آقاي كروبي به دوستان خود در شوراي مركزي جامعه روحانيت پيام دادند كه اگر تصميم شما عملي شود موجب تضييع حقوق برخي كانديداها مي شود در اين صورت من كناره گيري خواهم كرد. آقايان قضيه را جدي نگرفتند تا زماني كه آقاي كروبي اين تصميم را عملي كردند. در نهايت قرار بر اين شد كه اول از حضرت امام كسب تكليف شود، سه نفر مامور شدند تا خدمت امام برسند و از ايشان نظر خواهي كنند بعد از ملا‌قات يكي از آن سه نفر مي‌گفت وقتي امام همه صحبت‌ها را شنيدند گفتند اين انشعاب مي‌تواند صورت گيرد و يك تشكيلا‌ت جديد راه بيفتد. ظاهرا آن سه نفر به اشكالا‌ت اين قضيه اشاره كرده و گفته بودند كه اين اتفاق در اذهان عمومي اختلا‌ف ميان روحانيون را متبادر مي كند. اما امام گفته بودند هيچ اشكالي ندارد و دو گروه شدن نشانه اختلا‌ف نيست. آنها به بار مالي و هزينه هاي اقتصادي قضيه اشاره كرده بودند كه امام در اين باره هم فرمودند هزينه را خودم مي پردازم. در آن زمان من نماينده شيراز بودم، با من تماس گرفتند و گفتند براي شركت در اولين جلسه مجمع روحانيون مبارز به جماران بروم. اينگونه بود كه مجمع تشكيل شد و نخستين گام نيز آماده سازي زمينه هاي لا‌زم براي حضور در انتخابات بود. با توجه به اينكه مجمع روحانيون مبارز عملا تشكلي تازه تاسيس بود، با اقبال نسبتا مناسبي از سوي مردم روبه رو شد. اين طور نيست؟ همانطور كه گفتم مهمترين اقدام ما ورود قوي در انتخابات و معرفي كانديداهاي مجمع به مردم بود اما درهمان زمان و در آستانه انتخابات امام پيامي به ملت دادند كه خيلي به ما كمك كرد، ايشان فرمودند به كساني رأي دهيد كه طرفدار اسلا‌م ناب محمدي هستند و به كساني كه طرفدار اسلا‌م آمريكايي هستند رأي ندهيد. مردم نيز اين پيام را گرفتند و با حضور پرشور در انتخابات به كانديداهاي مجمع رأي دادند. ظاهرا در آن دوران برخي چهره هاي مطرح سياسي تشكيل مجمع را موجب اختلا‌ف در ميان روحانيت مي دانستند، چطور شد كه مجمع روحانيون و جامعه روحانيت همچنان در قالب دو تشكل جداگانه باقي ماندند؟ يكي از بزرگان روحانيت در سخنراني خود به اين نكته اشاره كرده بود كه تشكيل مجمع موجب اختلا‌ف در جامعه روحانيت شده است. بدنبال اين حرف ما نامه اي خدمت حضرت امام نوشتيم و سير قضايا را مطرح كرديم و از ايشان خواستيم كه اگر وجود مجمع را اختلا‌ف برانگيز مي دانند اعلا‌م كنند تا ما مجمع را منحل كنيم؛ اما ايشان در حاشيه نامه اينچنين نوشتند كه سير قضيه همان است كه شما نوشته ايد. تشكيلا‌ت جديد به معناي اختلا‌ف نيست. اختلا‌ف آن است كه شما روي هم چنگ بزنيد و شأن روحانيت اسلا‌م بالا‌تر از اين است.اين چنين بود كه جامعه روحانيت مبارز و مجمع روحانيون به كار خود ادامه دادند. به نظر ميرسد پس از مجلس سوم موانعي بر سر راه انتخابات مجلس گذاشته شد؛ به طور مشخص نظارت استصوابي ؟ نظارت استصوابي در دور سوم مجلس مطرح نشد. ببينيد، در زمان حضرت امام(ره) نظارت شوراي نگهبان تعريف و محدوده آن مشخص شد؛ به اين معنا كه هيات اجرايي موظف شد صلا‌حيت كانديداها را بررسي كند و هيات نظارت و شوراي نگهبان هم وظيفه نظارت بر عملكرد هيات اجرايي را بر عهده گرفتند. در واقع وظيفه سيستم نظارتي اين بود كه اجازه ندهد هيات‌هاي اجرايي خارج از قانون عمل كنند يا اگر كسي از اين هيات‌ها شكايت داشت، مورد شكايت را بررسي كنند و... در واقع بر اساس تعريف اوليه هيات نظارت و شوراي نگهبان مدافع حقوق مردم و داوطلبان بودند كه احيانا فردي به ناحق حذف يا وارد مجلس نشود. عملا‌ً مجري انتخابات هيات اجرايي بود و شوراي نگهبان ناظر و اين نظارت كاملا‌ً جدي بود. يادم مي‌آيد در آن زمان شوراي نگهبان با دخالت در امر انتخابات، تصميم داشت انتخابات تهران را باطل كند كه امام (ره) با تعيين نماينده موضوع را بررسي كردند و در نهايت انتخابات تاييد شد. اما نظارتي كه شما به آن اشاره كرديد، نظارت استطلا‌عي است نه استصوابي. نظارت استصوابي از چه زماني مطرح شد؟ اواخر دوره سوم مجلس اين زمزمه در شوراي نگهبان بالا گرفت كه نظارت اين شورا نبايد استطلا‌عي باشد بلكه منظور از نظارت، نظارت استصوابي است. اين شد كه در آستانه برگزاري انتخابات مجلس چهارم، بدون آنكه قانوني در اين زمينه وجود داشته باشد، درباره برخي كانديداها سليقه‌هاي شوراي نگهبان اعمال شد. همزمان با آغاز به كار مجلس چهارم و در شرايطي كه فضاي حاكم بر آن مجلس يك دست، دلخواه شوراي نگهبان بود، طرحي در مجلس مطرح شد كه بر اساس آن نظارت، نظارت استصوابي و در همه مراحل يعني از زمان ثبت‌نام تا زمان انتخابات و حتي پس از انتخاب. در نهايت اين طرح در دوره مجلس چهارم به صورت قانون درآمد. در آن دوره چند نفر رد صلا‌حيت شدند؟ حدود 80 نفر از نمايندگان به همراه جمع زيادي از كانديداهاي مورد حمايت هيات‌هاي اجرايي و از آنجا كه اين اقدام قانوني نبود، با اعتراض دوستان ما مواجه شد، ولي در نهايت انتخابات مجلس چهارم مطابق سليقه شوراي نگهبان انجام شد. مي‌توان اين طور نتيجه گرفت كه صف‌بندي‌هاي سياسي درون مجلس همزمان با نظارت استصوابي تغيير كرد؟ براي پاسخ به اين پرسش بهتر است از مجلس اول شروع كنيم. در دوره اول صف‌بندي سياسي ميان نيروهاي هوادار امام و انقلا‌ب و ليبرال‌ها، ملي‌مذهبي‌ها و علا‌قه‌مندان به خارج‌نشينان بود. عليرغم وجود اين صف‌بندي، در همان مجلس، جلسه‌اي داشتيم به نام <حزب‌ا...> كه هفته‌اي يك بار تشكيل مي‌شد و بيشتر نمايندگان از هر طيف فكري در آن شركت مي‌كردند، عليرغم اختلا‌ف ديدگاه‌هايي كه داشتند. در مجلس دوم و با حذف جريان فكري ليبرال و ملي- مذهبي، صف‌بندي و تقابل به درون نيروهاي انقلا‌ب راه يافت؛ يعني نيروهاي موسوم به بازار و نيروهاي خط امام و اين تقابل در تمام چهار سال مجلس دوم ادامه يافت. عمده شعار نمايندگان جناح بازار، آزادسازي اقتصاد بود. آنها معتقد بودند بايد در اقتصاد دست بخش خصوصي باز باشد و در مواردي حتي دولت و جريان مقابل (خط امامي‌ها) را به تبعيت از روش كمونيستي در اداره امور اقتصادي متهم مي‌كردند. طرفداران خط امام در آن دوران كه كشور درگير جنگ و ارزاق عمومي سهميه‌بندي شده بود، طرفدار اقتصاد عادلا‌نه بودند و اعتقادشان بر اين بود كه همه مردم بايد از ارزاق عمومي سهم ببرند. اين اختلا‌ف‌نظر، مهمترين اختلا‌ف ميان دو جريان فكري بود. منبع: اعتماد
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: عصر ایران]
[مشاهده در: www.asriran.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 672]
-
گوناگون
پربازدیدترینها